بررسی اثر سمیت اسانس مرزه برای جوجه مرغ

مرزه گياه دارويي شناخته شده اي در طب ستنتي است که اخيرا پودر و اسانس آن به ترتيب به عنوان افزودني خوراک و آب در پرورش طيور مورد توجه قرار گرفته است. در اين آزمايش تاثير مقادير صفر، 1500، 3000، 4500، 6000 و 7500 قسمت در ميليون از مخلوط 1 به 2 اسانس مرزه و امولسيفاير پلي سوربات 80 همراه با مقدار 3500 قسمت در ميليون پلي سوربات 80 (به تنهايي)، به عنوان 7 تيمار آرمايشي بر روي 420 قطعه جوجه ي يک روزه بررسي شد. براي هر تيمار 3 تکرار، هر يک شامل 20 جوجه، در نظر گرفته شد. در 28 روزگي 5 جوجه نر و 5 جوجه ماده از هر تکرار، براي ارزيابي متغيرهاي مورد نظر و اخذ نمونه خون کشتار شد. افزودن اسانس مرزه به آب موجب کاهش وزن کبد و قلب جوجه ها در سن 28 روزگي شد. براي هر دو عضو، کاهش وزن براي مقادير بيش از 1000 قسمت در ميليون اسانس تفاوت معني داري با گروه شاهد داشت (P<0.05). ميانگين وزن بورس فابرسيوس براي تمام جوجه هاي تحت تيمارهاي آب حاوي اسانس پايين تر از گروه شاهد بود ولي فقط تفاوت بين تيمار 2500 قسمت در ميليون با گروه شاهد معني دار شد (P<0.05). ميانگين غلظت انزيم هاي کبدي آلکالين فسفاتاز، گلوتاميک پيرويک ترانس آميناز سرم (SGPT) و گلوتاميک اگزالواستيک ترانس آميناز سرم (SGOT) براي گروه شاهد و مرغ هاي داراي دسترسي به آب حاوي سطوح مختلف اسانس مرزه تفاوت معني داري نداشت (p>0.05). ميزان pH کبد براي مرغ هاي تحت تيمار 2500 قسمت در ميليون اسانس، به طور معني داري کمتر از گروه شاهد و ساير تيمار ها بود (P<0.05). ميزان اسيد اوريک خون مرغ هاي شاهد به طور معني داري بالاتر از مرغ هاي تحت تيمار هاي آب حاوي اسانس بود (P<0.05). غلظت اوره در خون جوجه ها، در سن 28 روزگي تحت تاثير افزودن اسانس مرزه به آب آشاميدني قرار نگرفت (p<0.05). سطح کراتينين خون به طور معني داري تحت تاثير وجود اسانس در آب قرار گرفت. کمترين و بيشترين غلظت کراتينين خون به ترتيب مربوط به تيمار هاي 1500 و 2500 قسمت در ميليون اسانس بود. نتايج اين آزمايش نشان مي دهد که افزودن اسانس مرزه به آب آشاميدني، اثر سميت قابل توجهي بر کبد جوجه هاي گوشتي تا سن 28 روزگي ندارد ولي با توجه به تغيير نسبت متابوليت هاي مربوط به کليه، باعث بروز نارسايي در عملکرد اين عضو مي شود.