طراحی و ساخت فرامین کنترل زاویه در خط تولید و کلیماتور اندازه گیری

یکی از قدیمی ترین شاخه های فیزیک اپتیک خصوصا تولید اپتیکی می باشد که حتی اگر سوابق مربوط به فعالیتهای دانشمندان اسلامی نظیر ابن هیثم را هم در نظر نگیریم دارای سابقه ای متقارن و حتی قدیمی تر از مکانیک کلاسیک می باشد. علیرغم این قدمت در کشور ما این شاخه جوان محسوب می گردد و از زمره مواردی است که درسالهای اخیر اهمیت و جایگاه آن شناخته شده است. ایجاد مرکزی که قادر به انجام و ارایه تحقیقات و خدمات در جنبه های گوناگون تولید اپتیکی (طراحی و ساخت) باشد یکی از اهداف اصلی حوزه اپتیک گروه فیزیک جهاد دانشگاهی صنعتی شریف بوده است.
در میان جنبه های مختلف مرتبط با تولید اپتیکی مساله اندازه گیری و کنترل کیفیت دارای اهمیت و جایگاه خاصی می باشد. بدیهی است که انجام این مهم علاوه بر تجهیزات دقیق و مناسب به میزان تسلط بر اصول و روابط اصلی پدیده های مربوط نیز بستگی دارد. البته ذکر این نکته نیز ضروری می نماید که در مراکز خدماتی و تحقیقاتی مختلف ترجیحا ابزار و ادوات اندازه گیری مستقیما از مراکزی که دارای تخصص ویژه اینکار بوده تهیه و مورد استفاده قرار می گیرند. تنها در موارد خاص که امکان تهیه ابزار اندازه گیری مورد نیاز از طریق فوق نباشد اقدام به طراحی و ساخت ابزار دقیق اندازه گیری می شود.
انگیزه حوزه اپتیک از ورود به مبحث ساخت ابزار اندازه گیری، علاوه بر مشکلات موجود ارزی در سالهای اخیر و لزوم صرفه جویی هر چه بیشتر، آشنایی و شناخت عملی مسایل مبتلا به در سیستمهای دقیق و حساس می باشد. توضیح اینکه یک ابزار اندازه گیری اصولا یک ابزار دقیق شناخته شده و صرفنظر از نوع و محدوده کاری مستلزم بهره وری از حداکثر ظرفیتهای مربوطه می باشد. با توجه به دقت مورد نیاز در یک سیستم اپتیکی تجارب حاصله در طراحی و ساخت ابزار اندازه گیری می تواند راهگشای بسیاری از مسایل درتولید اپتیکی باشد.
در طرح حاضر ضمن بررسی و شناخت دو دسته از کمیاتی که معمولا در یک کارگاه اپتیک بایستی تعیین و اندازه گیری شوند اقدام به طراحی وساخت مدلهای ساده ای از ابزار مربوطه می شود. این ابزار فرآمین کنترل زاویه و خطای هرمی و کلیماتور اندازه گیری می باشند. در طراحی این ابزار تمام تلاش براین بوده است که ضمن برخورداری از دقت و کارآیی بالا از نظر ساخت نیز حداکثر سادگی وجود داشته باشد.
در گزارش اول طرح که شامل دو فصل می باشد ضمن بررسی کلی روشهای رایج اندازه گیری کمیات مربوطه به تشریح اجمالی روشهای مورد نظر در این طرح پرداخته شده است. در فصل دوم به ارایه اصول کلی طراحی ابزار مورد نظر اکتفا گشته است. دلیل این مساله بروز مسایل و مشکلات متعدد در این مرحله که بعضا تجدید نظرهای جزیی در طراحی اولیه را ایجاب می نمایند بوده است. د رفاز دوم طرح نیز، به یاری خدا، ضمن تکمیل جزییات طراحی ابزار موضوع طرح ساخته و تنظیم و کنترل خواهند شد.

Having known the fundamentals of measuring methods for angle, pyramid error, and focal length, designing, and making of two angle gauges, and a measuring collimator are under research in this report. The angle gauges include one 45^o- angle gauge and one 90^o- angle gauge. After designing the gauges and collimator, they have been made and finally adjusted and tested.