چکیده: معدن مس سرچشمه در 150 کیلومتری جنوب غربی کرمان و 50 کیلومتری جنوب رفسنجان واقع شده است. این معدن به واسطه رودخانه شور به رفسنجان مرتبط می گردد. همچنین در فاصله 19 کیلومتری از معدن و 14 کیلومتری از کارخانه تغلیظ، یک سد رسوبگیر بر روی رودخانه شور احداث شده است. در این مطالعه سعی شده تا نحوه موثر نشر و پراکندگی آلودگی در منطقه معدن مس سرچشمه به دقت بررسی شده و مواردی جهت محدود کردن محدوده خطر و به حداقل رسانیدن اثرات ناخواسته پیشنهاد گردد. بر اساس نتایج حاصله از این تحقیق در حال حاضر میزان نشر گاز توسط کارخانه منطبق بر استانداردهای موجود نمی باشد. به طوری که میزان غلظت گاز در فاصله پنج کیلومتری از کارخانه که شهرک مس واقع شده است از حد استاندارد بیشتر می باشد. نشر گاز دی اکسید گوگرد علاوه بر تخریب منابع آب و خاک منجر به تهدید سلامت افراد منطقه نیز خواهد گشت. لازم به ذکر است که با توجه به تحقیقات انجام گرفته بیشترین غلظت گاز مربوط به فصول سرد سال بوده که پتانسیل بیماری های عفونی بالا می باشد. از آنجایی که معدن مس سرچشمه از نوع روباز می باشد، در نتیجه عملیات استخراج این محدوده دستخوش تغییر قرار گرفته است. عملیات استخراج از یک طرف منجر به تغییر مسیر آبراهه ها و از طرف دیگر باعث افزایش سطح تماس آب با مواد معدنی شده است که این امر باعث تولید زه آب های اسیدی می شود. زه آب های اسیدی قدرت فراوانی در حل عناصر سنگین دارند. بخشی از پیشنهادات ارائه شده شامل ممنوع کردن استفاده از آب جهت مصارف کشاورزی و همچنین استفاده احشام می باشد. همچنین می توان ارسال آب آلوده را به دشت رفسنجان محدود نمود و آب مورد نیاز کشاورزان را از سایر منابع تامین نمود. در مورد کنترل و محدود کردن زه آب های نشت یافته از کف مخزن سد، می توان با مطالعه بیشتر نسبت به جمع آوری این زه آبها به وسیله یکسری سدهای زیرزمینی و جمع آوری زه آب ها از ورود آنها به بخش های پایین دست جلوگیری به عمل آورد.
|