ديوانگان: سخنگويان جناح معترض جامعه در عصر عطار

عقلاي مجانين جماعتي از صوفيه اند که رفتار و گفتارشان به ظاهر مناسب با آداب و رسوم اجتماعي و احکام شرعي و حسن و قبح عقلي نبوده است؛ مانند ديوانگان از مردم گريزان بودند و عمدتا، در ويرانه ها و گورستان ها و کوه و صحرا، در انزوا، روزگار مي گذراندند. محيي الدين عربي علت بروز اين حالت را در اين جماعت ورود وارد غيبي و تجلي حق تعالي بر آنها دانسته است؛ اما به نظر مي رسد زمينه ها و عوامل ديگري نيز در پيدايش و شکل گيري اين شخصيت ها نقش بسزايي داشته اند. در اين نوشتار، کوشش مي شود تا زمينه ها و عوامل اجتماعي موثر در شکل گيري شخصيت عقلاي مجانين در عصر عطار مشخص شود و مهمترين بعد شخصيت عقلاي مجانين در عصر عطار يعني معترض و منتقد اجتماعي بودن با بيان حکايتهاي به عنوان نمونه مورد بررسي قرار گيرد.