جذب، انتقال و تحمل مسموميت منگنز و مس در چند گونه از فلور آذربايجان

تعداد هشت گونه گياهي كه بر روي خاكهاي غني از منگنز و مس در آذربايجان رشد مي كنند، براي بررسيهاي فيزيولوژيك در محيط كشت هيدروپونيك و در شرايط اتاق رشد انتخاب شدند. اين گونه ها شامل عناصر مهم فلور مناطق غني از منگنز و مس و نيز گونه هايي است كه در اين مناطق بسامد پاييني در مقايسه با مناطق مجاور و مشابه اكولوژيك دارند، بوده است. بررسيهاي فيزيولوژيك شامل تحمل غلظتهاي مسموم كننده منگنز و مس و شدت انباشته گري اين عناصر و نيز پارامترهاي جذب است. نتايج نشان مي دهد كه دو گونه قدومه گلريز و مريم گلي تحمل بالايي به منگنز داشته و حتي تحريك رشد معني داري در غلظتهاي مسموم كننده كه براي اغلب گياهان، مي شود، نشان مي دهند. همزمان با تحريك رشد، انباشتگي مقادير بالاي منگنز در اين گياهان نشان از وجود ساز و كارهاي تحمل در اين دو گونه است. بر عكس، بومادران و كاسني بعنوان گونه هايي حساس و جذب كننده ظاهر مي شوند كه با نتايج مربوط به بسامد پايين اين گونه ها در رويشگاه طبيعي غني از فلز، همخواني دارد. حساسيت ملاحظه شده به مقادير بالاي عنصر مس در دو گونه خشخاش و كاسني دليل بر حساسيت توام با انباشتگي مقادير بالايي از اين عنصر در اندام هوايي و ريشه است، و از اين نظر اين دو گونه گياهاني جذب كننده و حساس معرفي مي شوند كه توجيه كننده نتايج اكولوژيكي مي باشد. مريم گلي و دو گونه گون بترتيب، تحمل بالايي به غلظتهاي مسموم كننده مس نشان مي دهند و اين موضوع در مورد گونه هاي گون علاوه بر تحمل سيتوپلاسمي، به انتقال كمتر اين عنصر به اندام هوايي و محبوس كردن در ريشه نسبت داده مي شود. بررسي پارامترهاي جذب مس در دو گونه متمايز كاسني و گون نشان مي دهد كه ثابت ميكائيلس- منتن در اين دو گونه برابر بوده و در نتيجه ساز و كار فيزيولوژيكي جذب مشابهي دارند، با اينحال حداكثر جذب در كاسني بيشتر از گون است. آزمايشهاي سينتيك انجام شده، بالاتر بودن انتقال با افزايش دوره تيمار، و يا پاسخ به افزايش غلظت مس در محيط گياه كاسني را نيز اثبات مي کند.