مطالعه آت اكولوژي Salsola orientalis در مراتع استپي استان اصفهان (مطالعه موردي منطقه موته)

مديريت در عرصه هاي منابع طبيعي تجديد شونده به ويژه پوشش گياهي آن، بدون شناخت دقيق و جامع عناصر اصلي آن امكان پذير نيست. طرح ملي آت اكولوژي گونه هاي مهم مرتعي با همين هدف در كل كشور به اجرا درآمده است. در مطالعه حاضر آت اكولوژي گونه Salsola orientalis  كه نام جديد Salsola rigida است در استان اصفهان و در منطقه موته بمدت سه سال از 1376 تا پايان 1378 مورد تحقيق قرار گرفت. بدين منظور مجموعه اي از عوامل مهم چون اقليم، خاك، زمين شناسي، فيزيوگرافي و پوشش گياهي شامل پراكنش، توليد، تكثير بذر و فنولوژي آن مورد بررسي قرار گرفت. گونه مورد مطالعه با نام علمي Salsola orientalis  S.G.Gamelin از خانواده اسفناجيان، گياهي است بوته اي يا نيمه بوته اي، پايا و ايستاده به ارتفاع 15 تا 50 الي 60 سانتيمتر با گل آذين خوشه اي كه داراي پراكنش نسبتا وسيعي در سطح ايران و جهان است و خاص رويشگاه هاي ايران – توراني است. در استان اصفهان بيشتر در مراتع استپي سرد همراه با درمنه، جارو، افدرا، گون و استيپا در دامنه ارتفاعي 1000 تا 2000 متر از سطح دريا و بارندگي 150 تا 250 ميليمتر در واحدهاي اراضي، تپه ماهورها و دشت هاي دامنه اي و تراس هاي فوقاني در خاك هاي با بافت سبك تا متوسط گسترش دارد. پديده هاي فنولوژيكي در اين گونه از اواسط فروردين شروع و تا آخر آذرماه ادامه دارد و به طور وسيعي تحت تاثير تغييرات اقليمي به ويژه بارندگي قرار مي گيرد، به شكلي كه در سال هاي خشك رشد آن محدود شده و از اين طريق با خشكي محيط مقابله مي كند. ريشه آن بيشتر راست و در برخي از موارد تا 1.5 متر و حتي بيشتر در خاك نفوذ مي كند. به آفات و بيماريها مقاوم است و كمتر مورد صدمه قرار مي گيرد. پروتئين آن حدود 10 تا 12 درصد است و مورد استفاده گوسفند، بز، شتر و آهو واقع مي شود. گرچه مقاومت نسبتا خوبي به چرا دارد وليكن تحت تاثير چراي شديد تغيير شكل داده و توليد آن به شدت كاهش مي يابد. تكثير آن به وسيله بذر به راحتي انجام مي گيرد و از اين رو براي اصلاح مراتع مخروبه استپي كه حداقل شرايط اكولوژيكي مناسب اين گونه را داشته باشد توصيه مي گردد.