روابط فنوتيپي و ژنوتيپي بين صفات زراعي و اجزاي عملكرد در گلرنگ

به منظور بررسي روابط فنوتيپي و ژنوتيپي موجود بين صفات زراعي و اجزاي عملكرد در لاين هاي انتخاب شده از توده هاي بومي گلرنگ در ايران، آزمايشي در سال زراعي 80-1379 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان به صورت طرح لاتيس ساده 9´9 اجرا شد. در اين آزمايش، 66 لاين انتخاب شده از توده هاي بومي گلرنگ از استان هاي اصفهان، آذربايجان، خراسان، كردستان و مركزي به همراه 13 ژنوتيپ خارجي و همچنين توده هاي كوسه و اراك 2811 (جمعا 81 ژنوتيپ) مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج حاصل از تجزيه همبستگي بين صفات نشان داد كه صفات تعداد دانه در طبق و تعداد طبق در بوته، داراي بيشترين ضريب همبستگي فنوتيپي و ژنوتيپي با عملكرد دانه در بوته و عملكرد دانه در واحد سطح بودند. ضريب همبستگي فنوتيپي و ژنوتيپي عملكرد دانه در بوته با عملكرد دانه در واحد سطح نيز مثبت وبسيار بالا بود. بر اساس نتايج حاصل از رگرسيون مرحله اي، صفت تعداد دانه در طبق به تنهايي 41 درصد و به همراه تعداد طبق در بوته 75 درصد از تغييرات عملكرد دانه در بوته را توجيه نمود. نتايج تجزيه ضرايب مسير نيز نشان داد كه صفت تعداد طبق در بوته داراي بيشترين اثر مستقيم مثبت روي عملكرد دانه در بوته و عملكرد دانه در واحد سطح بود كه اين اثر از طريق تاثير غير مستقيم منفي وزن هزار دانه كاهش داشته است. همچنين عليرغم اينكه وزن هزار دانه اثر مستقيم مثبت و بالايي روي عملكرد دانه داشت، اما به علت وجود همبستگي منفي و بالا بين آن و صفت تعداد طبق در بوته، همبستگي بين وزن هزار دانه و عملكرد دانه، پايين بود. درصد روغن براي 20 لاين برتر از لحاظ عملكرد دانه و همچنين توده كوسه با استفاده از روش سوكسله اندازه گيري شد و نتايج تجزيه همبستگي براي اين صفت نشان داد كه بين درصد روغن و ساير صفات بجز صفت تعداد دانه در طبق (r_g = 0.53^*) همبستگي معني داري وجود نداشت.