بررسي رابطه تقاضاي نهايي و واسطه اي انرژي با رشد اقتصادي در ايران در دوره 1346-1383

با توجه به اين که ايران کشوري سرشار از منابع غني و گسترده انرژي است، تعيين رابطه بين مصرف انرژي و رشد اقتصادي مي تواند در تبيين سياست هاي بخش انرژي کمک موثري به سياست گذاران كند. از دير باز در ديدگاه مکاتب مختلف اقتصادي، منابع طبيعي، سرمايه و نيروي کار از مهم ترين عوامل موثر بر رشد اقتصادي به شمار مي آمدند. در نظريه هاي جديد رشد، عامل انرژي نيز به الگوها وارد شده است. در اين زمينه مقاله حاضر با توجه به ارتباط نزديک بين مصرف انرژي و رشد اقتصادي، به بررسي رابطه بين مصرف نهايي انرژي در بخش خانگي و تجاري (به عنوان تقاضاي نهايي انرژي) و بخش هاي صنعت، حمل و نقل و کشاورزي (به عنوان تقاضاي واسطه اي انرژي) از يک سو و رشد اقتصادي ايران از سوي ديگر طي سال هاي 1346-1383، با استفاده از روش هاي آزمون عليت گرنجر استاندارد و تصحيح خطا پرداخته است. نتايج حاصل از عليت گرنجر استاندارد نشان دهنده اين است که يک رابطه عليت گرنجري يک طرفه از تقاضاي نهايي انرژي به رشد اقتصادي و يک رابطه علي دو طرفه بين رشد اقتصادي و تقاضاي واسطه اي انرژي وجود دارد. نتايج حاصل از برآورد مدل هاي تصحيح خطا نيز نشان مي دهد که در کوتاه مدت و بلند مدت، رابطه عليت گرنجري دو طرفه بين تقاضاي نهايي انرژي و رشد اقتصادي و هم چنين بين تقاضاي واسطه اي انرژي و رشد اقتصادي وجود دارد.