ريشه ها و نتايج انقلاب اسلامي ايران: ديدگاه هاي نيکي کدي

انقلاب اسلامي ايران و پيامدهاي پس از آن، بويژه ظهور جمهوري اسلامي، از موضوعات جذاب و گيرا براي محققان و انديشمندان غربي بوده است. هر يک از آنها به طريقي کوشيده اند چرايي و چگونگي وقوع اين رويداد بزرگ در تاريخ معاصر ايران را تحليل نمايند. نيکي آر.کدي، مورخ نام آشناي امريکايي، از جمله اين افراد است. اين مقاله با مرور پرسش اصلي کدي درباره انقلاب اسلامي آغاز مي شود و با بررسي چهارچوب تحليل وي از انقلاب ايران، به ويژه ديدگاه وي درباره چرايي ظهور «تشيع انقلابي» و چگونگي رابطه ميان ايدئولوژي و انقلاب در انقلاب ايران ادامه مي يابد. ديدگاه کدي درباره چرايي ظهور اسلام انقلابي در انقلاب ايران ذيل مدل «سازماني» که به تحليل ايدئولوژي در چهارچوب منازعه سازمان يافته براي بدست آوردن قدرت مي پردازد، جاي مي گيرد. اين مدل را با دو مدل ديگر درباره رابطه ايدئولوژي و انقلاب يعني مدل هاي «ذهن گرايانه» و «گفتماني» مقايسه کرده و کوشيده ايم با تکيه بر اين دو مدل جايگزين، نواقص و امتيازات ديدگاه کدي را روشن سازيم. در پايان پس از طرح تحليل کدي از وضعيت کلي سياست هاي جمهوري اسلامي به بررسي انتقادي ديدگاه وي درباره انقلاب اسلامي ايران پرداخته ايم.