زمينه و هدف: يكي از مشكلات عمده بيماران تحت همودياليز مزمن، اختلالات خواب مي باشد. در مطالعات پژوهشگران طي سالهاي اخير، ارتباط بين اختلالات خواب در اين بيماران با افزايش سن، جنسيت مؤنث، شيفت صبح همودياليز و افزايش طول مدت از شروع همودياليز به اثبات رسيده است. همچنيـــن اختلالات خواب در ايــن بيماران با تشديد بيماري هاي قلبي ـ عروقي و احتمال عفونــت همــراه بــوده است. از طرفي پروسه هاي التهابي نقــش مهمي در عوارض حاصل از بيماري كليوي در بيماران تحت همودياليز مزمــن ايفا مي كنند و يكــي از شاخصه هاي آنها، افزايــش پروتئين هاي فاز حاد و از آن جمله CRP (C-Reactive protein) مي باشد كه با تشديد آترواسكلروز، سوء تغذيه وابسته به پروتئين و مشكلات قلبي- عروقي همراه مي باشد. هدف از اين طرح تحقيقاتي، بررسي ارتباط بين سطح سرمي CRP و اختلالات خواب در بيماران تحت همودياليز مزمن مي باشد كه در اين رابطه تاكنون مطالعه اي در داخل و يا خارج ايران انجام نشده است.
روش بررسي: اين مطالعه مقطعي ـ تحليلي(Analytical cross-sectional) بر روي 158 بيمار تحت همودياليز مزمن تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي ايران كه حداقل 6 ماه از شروع همودياليزشان مي گذشت و هفته اي 3 بار و هر بار بين 5/3 تا 4 ساعت همودياليز مي شدند، انجام گرفت. از اين بيماران طبق پرسشنامه معتبر (PSI (Modified post sleep inventory سوالاتي در زمينه اختلالات خواب به 3 فرم اختلال خواب در شروع به خواب رفتن، حين خوابيدن و موقع بيدار شدن از خواب، پرسيده شد و شدت اين اختلالات نمره دهي گرديد و همزمان از خون محيطي آنان جهت نمونه كمي CRP نمونه گيري گرديد. اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار آماري SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.
يافته ها: اين مطالعه نشان داد كه ارتباط آماري معني داري بين سطح سرمي CRP و اختلالات خواب به طور كلي برقرار است(0.016=P و 0.191=rs) كه با تفكيك جنسي در زنان، اين ارتباط نسبت به مردان چشمگيرتر بود. همچنين سطح سرمي CRP در افرادي كه مدت بيش از 48 ماه از همودياليزشان مي گذشت با اختلالات خواب ارتباط مستقيم داشت (0.001=P و 0.364=rs) و با فرم اختلال خواب در حين خوابيدن (PSI2) اين بيماران نيز، رابطه معني داري برقرار كرد (0.002=P و 0.249=rs)، در حالي كه رده هاي سني بيماران و فرمهاي ديگر اختلالات خواب، ارتباط آماري معني داري با CRP نداشتند.
نتيجه گيري: به نظر مي رسد با توجه به نتايج بدست آمده، پيشنهاد جهت معطوف كردن توجه پژوهشگران به امر درمان ضدالتهابي جهت مشكل اختلال خواب بيماران تحت همودياليز مزمن، امري معقول و منطقي باشد.