سابقه و هدف: بررسي حوزه هاي تکاملي کودکان تاکنون کم تر مورد توجه قرار گرفته و پايش دست يابي کودکان به ملاک هاي تکاملي توسط مراجع بهداشتي درماني با کاستي ها و نقص هاي فراوان همراه است. يكي از روش هاي بهبود اين وضعيت استفاده از روش هاي غربالگري بررسي تکامل کودک مي باشد. پرسشنامه PEDS (ارزيابي والدين از تکامل کودک) يکي از ابزارهاي غربالگري تکامل کودک مي باشد. هدف از انجام اين مطالعه بررسي اختلالات تکاملي از نظر والدين بر اساس پرسشنامه PEDS در کودکان مهد کودک هاي شهر ساري در سال 1385 بوده است.
مواد و روش ها: مطالعه از نوع توصيفي و مقطعي بود. جامعه مورد مطالعه کودکان زير 6 سال مهدکودک هاي شهر ساري و روش نمونه گيري خوشه اي بوده است. ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه PEDS (ارزيابي والدين از تکامل کودک) مشتمل بر 38 سوال در زمينه اطلاعات جمعيت شناختي، سابقه بيماري و ميزان نگراني والدين در حوزه هاي تکاملي با طيف پاسخ «بلي-کمي- خير» بود. پس از جمع آوري اطلاعات تحليل نتايج با نرم افزار SPSS11 انجام گرديد. آزمون مربع کاي Wilcoxon براي بررسي ارتباطات استفاده شد و P<0.05 معني دار تلقي گرديد.
يافته ها: 736 پرسشنامه از 829 پرسشنامه تکميل گرديد (ضريب بازگشت 88.7 درصد). سن نمونه 4.28±1.31 سال بود. 50.1 درصد پسر و بقيه دختر بودند. به طور متوسط 3.2 درصد والدين در هر حوزه تکاملي اظهار نگراني کامل و 9.5 درصد نيز اظهار نگراني نسبي نموده بودند. ترتيب نگراني والدين در حوزه هاي مختلف اينگونه بود: ارتباط با ديگران (6.4 درصد)، رفتارکودک (6.1 درصد)، صحبت کردن (4.3 درصد) يادگيري آموزش هاي دبستاني و پيش دبستاني (3.1 درصد)، درک کردن کودک (2.5 درصد)، يادگيري کودک براي انجام اعمال خود (2.1 درصد)، استفاده از انگشتان دست (1.4 درصد) و استفاده از پاها و بازوها (1.1 درصد). نگراني والدين با سطح تحصيلات والدين، محل سکونت و سابقه بيماري در كودك ارتباط معنادار داشت (P<0.05). درصد مراجعه در کودکان ارجاع داده شده به مراکز تشخيص قطعي 23.41 بود که در 80 درصد مشکل رفتاري و 87.5 درصد مشکل گفتاري و 16.6 درصد مشکل شنوايي تشخيص داده شد.
استنتاج: درصد قابل توجهي از والدين بر اساس پرسشنامه PEDS درمورد حوزه هاي تکاملي کودکانشان اظهار نگراني نمودند اما پي گيري آنان براي مراجعه به مراکزتشخيص قطعي مطلوب نبود. درمورد اکثريت موارد نگراني والدين، تشخيص نهايي براي يک کودک يک بيماري را نشان داد.