بررسي الگوي اپيدميولوژيک استرس هاي شغلي در مديران گروه صنعتي خودرو سازي در ايران

مقدمه و اهداف: شواهد زيادي وجود دارد که مديريت را يکي از مشاغل پر استرس معرفي مي کند. به مساله ي استرس هاي شغلي در ميان مديران صنايع کمتر پرداخته شده است. هدف تحقيق، تعيين ميزان شيوع انواع استرس هاي شغلي در مديران گروه صنعتي سايپا و نيز ارتباط اين استرس ها با عوامل شغلي دموگرافيک، تعيين عوامل ايجاد کننده ي استرس هاي شغلي در مديران و عوارض ناشي از استرس هاي شغلي بر سلامت و عملکرد آنان مي باشد.
روش کار: استرس هاي شغلي مديران براي انواع عوامل استرس زا در محيط کار براساس معيارهاي مختلف با استفاده از پرسش نامه خود تکميلي و در جلسات گروهي اندازه گيري و سنجيده شدند. در مجموع از تعداد 496 مدير واجد شرايط جهت اين مطالعه 440 نفر پرسش نامه را تکميل کردند. در اين مطالعه از 12 ابزار سنجش استرس شغلي براي تعيين استرس هاي شغلي مديران گروه صنعتي سايپا استفاده شد. استرس هاي شغلي مديران براي انواع عواکل استرس زا در محيط کار براساس معيارهاي مختلف، از جمله عوامل شغلي هم چون فشار زمان، ساعت کار و برنامه ي زماني، مديريت محيط کار، تصميم گيري در محيط کار، عوامل استرس زاي مديريتي شامل عوامل ذاتي، نقش سازماني، توسعه سازمان، ساختار و جو سازماني، روابط با سازمان، و تلاقي سازماني با محيط خارج کار و ساير عوامل مانند شرايط کار، عوامل ارتباطي، عوامل مربوط به شغل، سازماندهي و تقابل امور خانه و محل کار تعيين شد.
نتايج: ميانگين سني افراد مورد مطالعه 43.6 سال با انحراف معيار 7.3 سال و محدوده 27 تا 65 سال بود. ه طور کلي بيش از %98 مديران مورد مطالعه خود را در معرض استرس هاي شغلي مي دانستند و ميزان شيوع استرس شغلي به طور کلي معادل %49.5 بود. مهمترين عوامل استرس زاي شغلي بين افراد مورد مطالعه به ترتيب استرس ناشي از تصميم گيري در کار (%99.1)، فشار زمان (%97.3)، ساعت کار و برنامه ي زماني (%73.8)، استرس ناشي از مديريت محيط کار (%50.5)، مشکلات استرس زاي شغلي يا مديريتي اخير (%21.1)، و استرس ناشي از عوامل فيزيکي محيط کار (%23.1) بود. مديران حوزه هاي خدمات فني/ نگهداري- تعميرات، مهندسي و توليد بيشتر در معرض استرس هاي شغلي بوده اند. شيوع استرس هاي شغلي در افراد پايين تر در رده هاي مديريتي بيشتر از سايرين بود و مديران جوانتر نيز بيشتر در معرض استرس هاي شغلي بودند.
نتيجه گيري: نتايج اين تحقيق و مقايسه آن با تحقيقات قبلي نشان داد که مديران بسيار بيشتر از ساير کارکنان در معرض استرس هاي شغلي قرار دارند و ميزان شيوع استرس شغلي در مديران گروه سايپا نسبت به ساير جوامع بالاتر است. از آنجا که استرس هاي شغلي مديران مي تواند تاثيرات نامناسبي بر سلامت افراد و توليد در سازمان داشته باشد، لازم است به مساله مورد پژوهش از طرف مديريت ارشد گروه توجه بيشتري شود و برنامه ريزي هاي مداخله اي مناسب در سطح سازمان و اقدامات موثر در سطح افراد براي کنترل و پيش گيري استرس هاي شغلي در مديران مورد مطالعه صورت پذيرد.