تحقيق در بهينه سازي انبوهي جنگلكاري هاي تاغ در استان اصفهان (گزارش نتايج پنجساله اول طرح ملي و پيشاهنگ در كاشان)

پيرو دستيابي به معادله اي براي توضيح چگونگي اثرات متقابل بافت خاك، بارندگي و درجه انبوهي بر ميزان رشد و سرسبزي تاغكاريها، طرح حاضر به صورت ملي و پيشاهنگ در چند منطقه مبتلا به مساله پژمردگي در تاغزارهاي دست كاشت، از جمله منطقه كاشان، به اجرا درآمد. هدف از اجراي طرح واسنجي معادله كلي مذكور براي شرايط ويژه هر منطقه و دستيابي به رقم انبوهي بهينه تاغكاريها و همچنين معرفي عيني دستاوردها به واحد اجرا بوده است. براي اين منظور تيمارهاي انبوهي در دو سطح كمتر و دو سطح بيشتر از رقم محاسبه شده از روي معادله كلي و همچنين رقم محاسبه شده و انبوهي شاهد (در جمع شش تيمار انبوهي)، در قالب طرح آماري بلوكهاي كامل تصادفي با چهار تكرار، از پاييز سال 1371 بر روي تاغزارهاي نه ساله اجرا شد. اندازه اوليه و ميزان رشد سالانه بعدي درختچه ها در واحدي آزمايشي تنك شده و شاهد به مدت پنج دوره رويش پياپي اندازه گيري شد.
از تفاضل اندازه گيريهاي ارتفاعي (H)، قطر تاج (CD) و شاخص اندازه كلي درختان [H.(CD)²] در ابتدا و انتهاي دوره پنجساله آزمايش، ميزان رشد پنجساله عوامل مذكور تعيين و مورد تجزيه و تحليل ترسيمي و آماري قرار گرفت. علت استفاده از مربع قطر تاج در شاخص اندازه كلي درختان، فزوني قابل توجه رشد تاج درختان نسبت به ارتفاع آنها مي باشد؛ اين فزوني به طور متوسط 40.0 درصد است.
نتايج اجراي پنجساله اول طرح نشان مي دهند كه اختلافهاي مشاهده شده از نظر درصد رشد ارتفاع و شاخص اندازه عمومي درختان در سطح پنج درصد، و از نظر درصد رشد تاج درختان در سطح يك درصد معني دار است.
مقايسه ميانگين ها تفاوتهاي فاحش شاهد با ساير تيمارها را به خوبي نشان داده و مشخص نموده است كه تيمار شماره 5 (490 اصله در هكتار) از هر نظر موفقترين تيمار تنك كردن براي افزايش رشد و سرسبزي درختان تاغ در منطقه كاشان است و تنك كردن به ميزان بيشتر از حد بهينه مذكور و در منطقه كاشان از مطلوبيت نسبي كمتري برخوردار است.
نتايج اين آزمايش ضرورت تنك كردن جنگلكاريهاي تاغ را براي احياي سرسبزي و افزايش رشد آنها نشان داده و حاكي از دقت و صحت نسبي معادله كلي مربوط براي تعيين رقم بهينه انبوهي تاغكاريها در منطقه كاشان است. با كاربرد نتايج اين تحقيق، افزون بر احياي سرسبزي درختان، رشد آنها افزايش يافته و به ويژه شكل رويشي درختان، به علت برتري يافتن ميزان رشد تاج بر رشد ارتفاع، اهداف حفاظت خاك و تثبيت شن را بهتر تامين خواهد كرد و دسترسي مستقيم دامها به سرشاخه هاي قابل چرا را فراهم مي نمايد و نيز قابل توجهي چوب هيزمي مورد نياز بيابان نشينان فراهم مي شود.