چشم انداز شهر / محله پيشنهاد يك چارچوب مفهومي براي صورت بندي بيانيه چشم انداز

اهميت چشم انداز و چشم اندازسازي در تعيين سرنوشت اقتصادي، اجتماعي و كالبدي شهرها و محلات به گونه اي است كه مي توان آن را به مثابه «قلب» فرايند برنامه ريزي و طراحي شهري راهبردي محسوب نمود. در وضعيت كنوني، يعني در عصر جهاني شدن و تشديد رقابت شهرها كه بر سر كسب سهم بيشتري از ثروت ها، استعدادهاي درخشان و جلب توجه جامعه بين المللي صورت مي گيرد امر تدوين و اجراي چشم انداز براي شهرها ديگر نه يك «انتخاب» بلكه به يك «ضرورت» بدل شده است. مرور ادبيات موضوع نشان مي دهد كه در زمينه فرايند چشم اندازسازي مدل هاي گوناگوني وجود دارد و در زمينه تامين مشاركت مردم و استخراج چشم انداز مشترك نيز تكنيك هاي متنوعي در دسترس است. با اين وجود بررسي ها نشان مي دهد كه در مورد شيوه صورت بندي «بيانيه چشم انداز» خلا قابل توجهي وجود دارد. اگر چه برخي از منابع به پاره اي از ويژگي هاي يك بيانيه «خوب» چشم انداز اشاره داشته اند، معهذا اين موضوع هنوز به صراحت و عمق لازم مورد بحث قرار نگرفته و مدل جامعي كه متكي بر پايه هاي نظري پذيرفته شده اي باشد در خصوص شيوه صورت بندي بيانيه چشم انداز ارايه نگرديده است. از سوي ديگر، مطالعات چشم اندازسازي در ادبيات موجود با محوريت تحليل «پايه اقتصادي» و تعيين «گوشه رقابتي» شهرها صورت مي گيرد و سلطه پررنگ مباحث اقتصادي در صورت بندي بيانيه چشم انداز معمولا مانع از شكل گيري و ارايه تصويري جامع از كليت زندگي آينده شهر، به ويژه در بعد كالبدي و زيبا شناختي آن مي شود.
يافته هاي اين مطالعه نشان مي دهد كه در جستجوي بنيان هاي نظري براي صورت بندي بيانيه چشم انداز به گونه اي كه حوزه شمول فرابخشي پيدا نمايد «نظريه هاي شناختي محيط» از جمله نظريه «منظر ذهني شهر» )كوين لينچ( و «فرضيه نقاط لنگرگاهي» )گولج( مي توانند راهگشا باشند. بر همين اساس با استفاده از ويژگي هاي اين دو نظريه يك چارچوب مفهومي براي صورت بندي «بيانيه چشم انداز» تدوين و پيشنهاد گرديده است.