كارايي مصرف آب ارقام گلرنگ در رژيم هاي مختلف آبياري و تراكم هاي كاشت

اعمال شيوه صحيح آبياري يكي از اركان موفقيت كشت گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) است. به منظور بررسي اثر رژيم آبياري و تراكم بوته بر ميزان آب مصرفي ارقام گلرنگ در منطقه تبريز يك آزمايش مزرعه اي طراحي و به صورت اسپليت پلات فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد. چهار سطح آبياري در مراحل فنولوژيك (I₀= آبياري كامل، I₁= آبياري تا مرحله R₁، I₂= آبياري تا مرحله R₂ و I₃= آبياري تا مرحله (R₃ و دو سطح تراكم (D₁= 20 بوته در مترمربع و D₂= 40 بوته در مترمربع( و سه رقم پاييزه (L.R.V.51.51=V₁، V₂= زرقان 279 و V₃= ورامين 295( فاكتورهاي آزمايش را تشكيل دادند. تجزيه واريانس داده ها براي كارآيي مصرف آب نشان داد كه اثر رژيم آبياري، رقم و تراكم بر روي كارايي مصرف آب عملكرد دانه معني دار بود. با توجه به عملكرد دانه و رعايت اقتصاد آب، سطح دوم رژيم آبياري با 4172 مترمكعب آب مصرفي در هكتار و با كارايي مصرف آب بيشتر (0.65 كيلوگرم دانه بر مترمكعب آب در مقايسه با 0.48 در شاهد( نسبت به دو رژيم ديگر آبياري ارجحيت نشان داد. كارايي مصرف آب ارقام زرقان و L.R.V. در مرتبه بالاتري نسبت به رقم ورامين قرار گرفتند كه دليل آن عملكرد دانه بالاتر اين ارقام بود. بيشترين كارايي مصرف آب (0.7 كيلوگرم دانه بر مترمكعب آب( در تراكم 40 بوته در مترمربع حاصل شد. مقايسه ميانگين براي اثر سطوح آبياري در كارايي مصرف آب عملكرد بيولوژيك نشان داد كه سطوح آبياري سوم و چهارم در گروه اول و سطوح آبياري اول و دوم در گروه دوم جاي گرفتند. تاثير تراكم بوته بر كارايي مصرف آب عملكرد بيولوژيك بسيار معني دار بود، بطوريكه تراكم 40 بوته در مترمربع نسبت به تراكم 20 بوته در مترمربع كارايي مصرف آب بيشتري را در توليد ماده خشك به خود اختصاص داد. در مقايسه ميانگين مربوط به اثر رژيم آبياري × رقم × تراكم بر كارايي مصرف آب عملكرد گلبرگ معلوم شد كه رقم L.R.V در سطح دوم تراكم و رژيم آبياري دوم بالاترين كارايي مصرف آب (0.21 كيلوگرم گلبرگ بر مترمكعب آب( را داشته است. نتايج اين پژوهش نشان داد كه افزايش محسوس در عملكردهاي دانه، ماده خشك و گلبرگ در اثر افزايش تراكم بوته در برتري كارايي مصرف آب عامل مهم به شمار مي رود. ضمن اينكه سطح دوم آبياري با نشان دادن عملكرد و كارايي مصرف آب قابل قبول مناسب تر تشخيص داده شد.