بررسي قابليت صدف دو کفه اي Anodonta cygnea در تصفيه بيولوژيکي فاضلاب شهري (در سيستم باز)

توليد پساب هاي ناشي از فعاليت هاي کشاورزي و صنعتي، باعث برهم خوردن کيفيت آب ها شده است. فسفات و نيترات موجود در اين پساب ها، مزاحمت هاي محيط زيستي بسياري ايجاد مي نمايند. کاهش مقدار مواد محلول باقيمانده در فاضلاب پس از طي فرآيند تصفيه و نيز استفاده از روش هاي بيولوژيکي به جاي روش هاي شيميايي موجود، دليل اصلي انجام اين تحقيق بوده است. صدف Anodonta cygnea در ميان صدف هاي آب شيرين، يکي از انواع مهم صدف هاي فيلتر کننده است که به نظر مي رسد در پاک نمودن آب از ذرات معلق و باکتري ها نقش داشته باشد. به عبارت ديگر، اين موجود کارايي تصفيه آب و برداشت (حذف) مواد محلول را دارد. مهمترين دليل انجام آزمايشات، جذب ذرات معلق و حذف مواد محلول است. به منظور بررسي توانايي صدف A.cygnea در کاهش غلظت فسفات و نيترات در فاضلاب شهري، چندين صدف از اين گونه، در درجه حرارت 20-19 درجه سانتي گراد و در سيستم باز مورد آزمايش قرار گرفتند.
مقدار فيلتراسيون (برحسب وزن خشک بدون خاکستر (AFDW) و براساس واحد ml.min^-1.g^-1) و مقدار جذب نمک هاي محلول فسفات و نيترات اندازه گيري شد. تعيين حجم آبي که صدف از طريق آبشش ها عبور مي دهد (مقدار فيلتراسيون)، با استفاده از کشت توام Chlorella sp. و Scenedesmus انجام شد. در اين آزمايش ها، از محيط زيست از محيط کشت Guillard & Rhyter استفاده شد اين محيط کشت زماني مورد استفاده قرار گرفت که، غلظت جلبک ها به مقدار 400×10³ cell.ml^-1 رسيد. نتايج نشان داد که با افزايش تعداد جلبک ها (در جهت تامين نيازهاي حياتي)، مقدار قابل توجهي از مواد محلول (فسفات و نيترات) توسط اين جلبک ها کاهش يافت. بدين ترتيب، مقدار (غلظت) نيترات محلول در سيستم باز از 204.17mg.l^-1 به 140.42mg.l^-1 کاهش يافت و مقدار فيلتراسيون ويژه صدف، در مدت زمان 20 دقيقه، مقدار 10.01ml.min^-1.g^-1Ash Free Dry Weight (AFDW) بود.
همچنين مشخص شد همبستگي مثبت بين وزن و مقدار فيلتراسيون ويژه صدف ها وجود دارد. هنگامي که وزن از 2.02 گرم به 2.14 گرم (وزن خشک بدون خاکستر) رسيد، مقدار فيلتراسيون ويژه صدف از 5.87ml.min^-1.g^-1AFDW به 10.01ml.min^-1.g^-1AFDW رسيد. (P<0.003). به علاوه نتايج نشان داد که، افزايش غلظت آلاينده ها، سبب افزايش مقدار فيلتراسيون ويژه توسط صدف ها مي شود. هنگامي که نيترات (بطور مصنوعي با اضافه نمودن نمک ها نيترات) از 84.53mg.l^-1 به 204.17mg.l^-1 در ورودي رسيد، مقدار فيلتراسيون ويژه از 5.87ml.min^-1.g^-1AFDW به 10.01ml.min^-1.g^-1AFDW رسيد و در خروجي غلظت نيترات از 66.97mg.l^-1 به 140.42mg.l^-1 رسيد (P<0.001).
در مورد نمک هاي فسفات، غلظت فسفات از 60.49mg.l^-1 به 40.35mg.l^-1 کاهش يافت و مقدار فيلتراسيون در مدت زمان 20 دقيقه، 10.83ml.min^-1.g^-1 بود.
همچنين با افزايش وزن از 2.02 به 2.14 گرم، افزايش مقدار فيلتراسيون ويژه از 3.84ml.min^-1.g^-1AFDW به 10.83ml.min^-1.g^-1AFDW اتفاق افتاد (P<0.037).
نتايج نشان داد که با افزايش غلظت فسفات محلول (از طريق اضافه نمودن نمک فسفات بطور مصنوعي) از 20.74mg.l^-1 به 60/mg/l^-149 در ورودي، افزايش مقدار فيلتراسيون ويژه از 3.84ml.min^-1.g^-1AFDW به 10.83ml.min^-1.g^-1AFDW اتفاق افتاد و در خروجي غلظت فسفات به ترتيب 17.81mg.l^-1 و 40.35mg.l^-1 بود (P<0.014).
براساس نتايج به دست آمده، مي توان صدف Anodonta cygnea را به عنوان يک تصفيه کننده طبيعي در تصفيه فاضلاب شهري تلقي نمود. نتايج اين مطالعه عملا مي تواند در ساير آزمايشات مورد استفاده قرار گيرد.