بررسي روند تكويني - ياخته اي ريزغده زايي گياه سيب زميني (.Solanum tuberosum L)، رقم مارفونا

بررسي روند تقسيمات ميتوزي و حجيم شدن ياخته ها، كليدي براي روشن شدن چگونگي تشكيل ريزغده ها از جوانه هاي جانبي در شرايط القايي است. در جوانه هاي القا شده، ياخته هاي مريستمي كه داراي رنگ پذيري سيتوپلاسمي و هسته اي بالايي بودند تا بخش هاي عمقي آن توسعه يافته، در حالي كه اين منطقه در جوانه هاي القا نشده، محدود به بخش هاي راسي آن مي شد. اولين علايم ريزغده زايي كه تا حدودي هم زمان، در جوانه هاي القا شده ديده شد حجيم شن ياخته هاي پارانشيم پوستي در بخش زيرين و در يك پهلوي آن، و نيز تقسيمات ميتوزي در بخش هاي عمقي مريستم بود. اين تغييرات حدود روز چهارم قابل مشاهده بود. عمده رشد در محور طولي و عرضي، طي دو هفته اول در محيط القايي رخ داد. هم زمان با رشد قطري ريزغده ها،‌ بخش قاعده اي برگ هاي موجود بر روي ريزغده ها دچار رشد شعاعي شده، به علت توقف رشد در محل جوانه جانبي، اين جوانه ها در شيار و فرورفتگي قاعده برگ ها قرار گرفتند. ياخته هاي پارانشيم پوستي ضمن توسعه واكويولي خود، سريع تر و به مراتب زودتر از ياخته هاي پارانشيم مغزي، ‌در محل ميان گره هاي در حال طويل شدن، تشكيل دانه هاي نشاسته را آغاز كردند. طويل شدن ياخته ها در ناحيه زير راسي نقش به سزايي در رشد طول ريزغده ها دارد. حجيم شدن ريزغده ها در آغاز نتيجه تغيير در ابعاد ياخته هاي پارانشيم پوستي و مغزي حاصل از فعاليت تكثيري مريستم راسي و نيز فعاليت تكثيري در پارانشيم پوست و مغز است. در آغاز، رشد در محور طولي نسبت به رشد عرضي برتري بود اما با تغيير محل واكويل ها در ياخته ها و استقرار در محور عرضي ريز غده ها،‌ الگوي رشد ياخته ها تغييير كرده، رشد قطري ياخته ها به رشد طولي برتري يافت. ياخته هاي پارانشيم مغزي در غده هاي بالغ، ‌ابعاد ياخته اي بزرگ تري نسبت به پارانشيم پوستي دارند. رشد عرضي ياخته هاي پارانشيم مغزي سريع تر از ياخته هاي پارانشيم پوستي متوقف شد. روند افزايش تعداد ياخته ها در محور طولي و عرضي ريزغده ها مشابه با تغييرات ابعاد ريزغده ها است و با رسيدن ابعاد ريزغده ها به حدود 7-8mm اين رشد متوقف شد.