ارزشيابي کيفيت تدريس در آموزش عالي: بررسي برخي ديدگاه ها

در دنياي امروز، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالي سه ماموريت اصلي آموزش، پژوهش و ارايه خدمات را برعهده دارند. با عنايت به نقش مهم اين نهاد ها در ابعاد گوناگون اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي جامعه، اطمينان از كيفيت آنها به جهت جلوگيري از هدر رفتن سرمايه هاي انساني و مادي و نيز داشتن توانايي رقابت در دنياي آينده، كه كيفيت مهمترين مولفه براي ادامه حيات يك سازمان است، ضرورتي انكار ناپذير است. بنابراين توجه مناسب به هر يک از اين کارکردها و ماموريتها از اهميت خاصي برخوردار بوده و تاثير مهمي در اثر بخشي دانشگاهها دارد.
اگرچه غالبا اعلام مي شود، تحقيق و تدريس در دانشگاهها از اهميت يکساني برخوردارند، اما در فرايند انتخاب، استخدام و ارتقا اعضاي هيات علمي دانشگاه ها، عملا بر نقش پژوهش بيش از آموزش تاکيد مي شود و اين امر منجر به اين باور شده است که شاخصهاي عملکرد آموزش عالي بيش از حد، بر بروندادهاي پژوهشي متمرکز شده و کارکرد آموزش در دانشگاه ها بطور گسترده اي مورد بي اعتنايي قرار گرفته است. عوامل مختلفي در بي توجهي به کارکرد آموزش در هنگام ارزشيابي عملکرد اعضاي هيات علمي دانشگاه ها و تاکيد بيش از حد بر پژوهش موثرند، که از مهمترين آنها مي توان به اعتماد بيش از حد به پرسشنامه هاي ارزيابي دانشجو به عنوان مهمترين منبع جمع آوري اطلاعات براي ارزيابي کيفيت تدريس، عليرغم وجود شواهد مختلف در پايين بودن روايي و اعتبار آنها، اشاره کرد.
بررسي علل و عوامل بي توجهي به کيفيت کارکرد آموزش در مقايسه با کارکرد پژوهش در دانشگاه ها، ارتباط آن با شيوه رايج ارزشيابي از کيفيت تدريس، انتقادات بعمل آمده از شيوه رايج ارزشيابي مبتني بر ديدگاههاي دانشجويان از کيفت تدريس و عوامل مختلفي که موجب کاستي و ناکارآمدي اين شيوه شده و بطور غير مستقيم زمينه بي توجهي به کيفيت تدريس را فراهم ساخته است، هدفهاي اصلي اين مقاله را تشکيل مي دهند. روش پژوهش حاضر، کتابخانه اي است و جامعه مورد بررسي پژوهشهاي انجام شده در زمينه ارزشيابي تدريس مي باشد. توجه به ابعاد و جنبه هاي مختلف تدريس در ارزشيابي کيفيت آن، استفاده از منابع و ابزارهاي مناسب ديگري براي جمع آوري اطلاعات در کنار پرسشنامه ارزيابي دانشجو، از جمله راهکارهاي است که در الگوي پيشنهادي، به منظور افزايش اعتبار ارزيابيهاي کيفيت تدريس مدرسين دانشگاه ها و توجه بيشتر به اهميت کارکرد آموزش، مد نظر قرار گرفته است.