رفتار تورمي معمولا در خاک هايي مشاهده مي شود که به اندازه لازم ذرات ريزدانه رسي داشته باشند. تمايل به جذب آب در اين ذرات و تغيير در رطوبت طبيعي خاک در اثر تغيير آب و هواي محل، موجب مي شود که خاک گاه تا حد درصد رطوبت حد پلاستيک مرطوب شده و سپس تا پايين تر از حد انقباض، رطوبت خود را از دست دهد. جذب رطوبت باعث ازدياد حجم خاک و از دست دادن آن، باعث انقباض و کاهش حجم خاک مي شود. تغييرات حجمي ناشي از تغيير درصد رطوبت خاک، باعث وارد آمدن خسارت به سازه هاي موجود در سطح خاک مي شود. اين نشان دهنده اهميت مطالعات لازم براي شناسايي رفتار تغيير حجم و فشار تورمي خاک هاي ريزدانه است. پتانسيل تغيير حجم به طور مستقيم به ميزان فعاليت کاني رسي غالب در خاک و به عبارت ديگر به پلاستيسيته خاک بستگي دارد. در کنار مجموعه عواملي که بيان کننده ترکيبات خاک هستند، مجموعه عوامل محيطي نيز در آزاد شدن اين پتانسيل موثرند. در تحقيق حاضر به منظور ارزيابي ميزان تاثير خصوصيات پلاستيک خاک، شرايط تراکم و درصد رطوبت، 5 نمونه خاک ريزدانه رسي با شاخص خميري 10 تا 50 درصد مطالعه شد. مطالعات کاني شناسي و تجزيه شيميايي همراه با آزمايش تورم آزاد بر روي نمونه هاي متراکم شده از خاک هاي مورد مطالعه، انجام شده است. نتايج آزمايش هاي انجام شده نشان مي دهد که عواملي مانند نوع کاني رسي، کاتيون هاي جذب شده به ذرات رس، دامنه خميري، درصد رس، درصد رطوبت، چگالي و تراکم، مقدار تورم آزاد خاک متراکم شده را تحت تاثير قرار مي دهند.