نقش اشتراك معنوي وجود در مباحث خداشناسي

بدون ترديد فلسفه اسلامي بر اساس چارچوب تاريخي خويش در باب احوال ذاتي هستي بحث مي كند و محمولات مسايل آن نيز عوارض ذاتي وجود محسوب مي شوند. لكن يك دسته مباحث در اين فلسفه مطرح مي شود كه برخي از آنها جنبه حاشيه و استطرادي دارند و برخي ديگر بعنوان مباحث مقدماتي و بنيادي مورد بحث قرار مي گيرد. يكي از آن مباحث مقدماتي لكن تاثيرگذار همان مبحث اشتراك معنوي يا لفظي وجود است و التزام به هر يك از اين دو نظر، لوازم و آثار سازنده يا ويرانگري بدنبال دارد.
گر چه لوازم هر دو نظريه كثير و فراگير مي باشد، لكن اين مقاله لوازم نظريه اشتراك معنوي وجود در حوزه الهيات بالمعني الاخص را مورد بحث قرار داده و بر اين نكته تاكيد ورزيده است كه اشتراك معنوي وجود، باب ورود به حوزه متافيزيك و خداشناسي از حيث تصوري و تصديقي است و نفي آن، مستلزم تعطيل مطلق عقل از شناخت واجب تعالي و تعطيل عالم از وجود آن علت نخستين است. افزون بر آن اشتراك معنوي وجود با ساماندهي به برخي از براهين توحيد واجب تعالي (مثل برهان تركب) و ايفاي نقش برجسته در حل شبهاتي نظير شبهه منسوب به ابن كمونه، نقش اساسي در توحيد واجب الجود بر عهده دارد و در خصوص نحوه اطلاق اوصاف و مفاهيم وجودي منتزع از موجودات ممكن بر وجود واجب تعالي نيز نقش كليدي ايفا مي كند و راه متافيزيك را براي اذهان بشري هموار و ميسر مي نمايد.