صفت هاي ايستا و نا ايستا در زبان فارسي

رضايي والي; کريمي امين

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

زبان پژوهي (علوم انساني)

اطلاعات شماره:

زمستان 1396 , دوره 9 , شماره 25 ; از صفحه 59 تا صفحه 78 .

عنوان مقاله:

صفت هاي ايستا و نا ايستا در زبان فارسي

نویسندگان:

رضايي والي*, کريمي امين

آدرس:

* گروه زبان شناسی، دانشگاه اصفهان

چکیده:

صفت در کاربرد اسنادي محمول جمله تلقي مي گردد و از اين نظر ويژگي فعلي پيدا مي کند. زبان شناسان نقش گرا محمول هاي فعلي را به ايستا و نا ايستا تقسيم مي کنند. هدف اين مقاله آن است که بر اساس شواهد نحوي و معنايي نشان دهد که طبقه هاي ايستا و نا ايستا شامل کنشي و فرايندي محدود به محمول هاي فعلي نيستند، بلکه صفت ها نيز مي توانند ايستا يا نا ايستا باشند. صفت هايي مانند «بزرگ، بلند، چاق، قرمز» که حالت يا وضعيتي ثابت و دائمي را بيان مي کنند، ايستا هستند، در حالي که صفت هايي از قبيل «محتاط، مرتب، کمرو، گستاخ» بيان کننده ي حالات يا ويژگي هايي هستند که تا حدي تحت کنترل و اراده ي موضوع ها هستند و تابع شرايط و بافت هاي خاص مي باشند. از اين رو، اين صفت ها ناايستا يا پويا تلقي مي شوند. در اين مقاله تلاش شده است تا با تجزيه و تحليل داده هاي نوشتاري و گفتاري زبان فارسي، صفت هاي ايستا و نا ايستا مورد بررسي قرار گيرد. همچنين، آزمون هاي نحوي و معنايي متعددي براي تشخيص صفت هاي ايستا از نا ايستا معرفي شده اند. نتايج پژوهش نشان مي دهد که تقسيم بندي ايستا و پويا صرفاً محدود به طبقه ي فعل نمي باشد و اين ويژگي ها را مي توان در طبقه ي صفت نيز يافت. همچنين در اين پژوهش مشخص شد که برخي از صفت ها قابليت خوانش ايستا و نا ايستا را در بافت هاي زباني و موقعيتي متفاوت دارا هستند.

کلید واژه:

دستور نقش و ارجاع(Q2)صفت ايستا(Q1)صفت نا ايستا(Q1)محمول(Q3)فرايند(Q2)