بررسي مقايسه اي افزوده هاي تفسيري در 5 ترجمه معاصر فارسي و انگليسي

زندرحيمي مينا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

زبان پژوهي (علوم انساني) : زمستان 1397 , دوره 10 , شماره 29 #M00533 ; از صفحه 117 تا صفحه 149 .

عنوان مقاله:

بررسي مقايسه اي افزوده هاي تفسيري در 5 ترجمه معاصر فارسي و انگليسي

نویسندگان:

زندرحيمي مينا*

آدرس:

* گروه زبان هاي خارجه، دانشگاه شهيد باهنر کرمان

چکیده:

کتاب قرآن، معجزه الهي بوده که با هدف هدايتِ بشريت، نازل شده است. ترجمة واژه به واژة قرآن، ممکن است مانعِ انتقالِ مفاهيمِ ژرفِ آن شود و به همين سبب، مترجم ها ناچارند گاهي افزوده هايي به متنِ ترجمه اضافه کنند که اغلب با استناد به تفسيرها و براي شفاف سازي معنايي و ساختاري متن ترجمه شده بوده است. بر اين مبنا، تحليل يا تطبيق عبارت ها و جمله هاي افزوده در گونه اين ترجمه ها و ارزيابي انطباق آن ها با تفسيرهاي معتبر، بسيار ضرورت مي يابد. در اين پژوهش، افزوده هاي تفسيري موجود در ترجمه هاي انگليسي و فارسي قرآن، با تکيه بر متنِ عربيِ قرآن، در سوره هاي مسبحات در پنج ترجمة معاصر (مکارم شيرازي(Makarem Shirazi, 2001)، فولادوند (Foulad Vand, 2014) و خرمشاهي (Khoramshahi, 2017) به زبان فارسي) و (پيکتال (Picktall, 1938) و يوسف علي (Yusuf, 2001) به زبان انگليسي) بررسي شد. مدل نظري پژوهش بر اساس تعريف جواهري (Javaheri, 2012) از افزوده تفسيري، تعريف نايدا و تيبر (Nida & Taber, 2003) از افزوده واژگاني و نحوي و ديدگاه کلودي (Klaudy, 2004) در مورد انواع موارد شفاف سازي بنا شده است. در تحليل آيه ها، علاوه بر تفسير الميزان، از دسته بندي عبدالرئوف (Abdul-Raof, 2001) در پيوند با انواع افزوده بهره گرفته شد. بر اين مبنا، آيه هايي که در ترجمه آن ها از افزوده تفسيري استفاده شده بود، استخراج شده و نوع و فراواني آن ها مشخص گرديد. سپس افزوده هاي واژگاني با توجه به تفسير الميزانِ آيت الله طباطبائي و طبقه بندي عبدالرئوف تحليل شدند تا مشخص شود که آيا اين افزوده ها، براساس تفسير و براي شفاف سازي بيشتر آيات اعمال شده است و يا اينکه به هيچ وجه، وجودشان ضرورتي ندارد. همچنين، افزوده ها به افزودة واژگاني ضروري و غيرضروري و نحوي ضروري و غيرضروري دسته بندي شدند تا مشخص شود کدام نوع از افزوده در اين ترجمه ها کاربرد بيشتري داشته است. همچنين مشخص شود کدام مترجم انگليسي و فارسي بيشترين و کمترين تعداد افزوده را داشته و چه نوع افزوده اي را استفاده کرده است. پس از بررسيِ دقيق افزوده ها معلوم گرديد تمامي اين مترجم ها، واژه هايي به متن افزوده اند که براي شفاف سازي معنا و تطابقِ ساختاري آن بوده است و تلاش نموده اند که حداقل افزوده هاي غير ضروري را داشته باشند. همچنين، مشخص شد ترجمة فولادوند بيشترين تعداد افزوده و ترجمة پيکتال کمترين تعداد افزوده را به کار برده اند.

كلید واژه:

مسبحات(Q1)افزوده هاي تفسيري(Q1)تفسير الميزان(Q1)افزوده هاي واژگاني يا نحوي(Q1)افزوده ضروري و غيرضروري(Q1)