برج سازي در قرن بيستم

داعي پور زينب

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

صفه

اطلاعات شماره:

بهار و تابستان 1384 , دوره 15 , شماره 40 ; از صفحه 50 تا صفحه 63 .

عنوان مقاله:

برج سازي در قرن بيستم

نویسندگان:

داعي پور زينب*

آدرس:

* موسسه آموزش عالی سوره

چکیده:

پديده برج سازي زاييده تحولات اجتماعي - اقتصادي مغرب زمين است. اين پديده بيش از آن كه رشد حجمي و ارتفاعي خود را مرهون معماران باشد، مديون دستاوردهاي صنعتي است. معماران در جهت خلق فضاهايي بودند كه از كسالت فرم هاي اوليه بكاهد و در حين ايجاد تنوع، به نيازهاي مدام در تغيير و تحول صنوف مختلف پاسخ دهد. در اين جهت سه حركت اصلي صورت پذيرفت كه هر يك پيرواني يافت. اين حركت ها در سير پيشرفت خود باعث تحولات مهمي شد و برج سازي را در مسير جديدي قرار داد، به طوري كه پاره اي معماران تلفيقي از اين مجموعه را در طرح هاي خود به كار بردند.جرقه هاي اوليه ساخت آتريوم در برج ها از جرج اچ وايمن ساطع شد و ظهور آن بيشتر ناشي از تغيير زمينه هاي اجتماعي و طبقاتي بود. اولين نمونه تكميل شده برج هاي آتريوم دار، ساختمان لاركين بود كه فرانك لويدرايت در سال 1904 اجرا كرد. بعد از گذشت حدود يك قرن، هنوز هم الهام از آتريوم و سامان دهي ارتباطات عمودي ساختمان لاركين در برج هاي معاصر ادامه دارد.دومين سنت شكني در برخورد با برج هاي اداري، مربوط به خلق آسمانخراش هاي شيشه اي ميس وان دروهه است كه اولين آن ها را در 1919 در برلين بنا نهاد ولي نمونه كاملا شكل يافته آن ساختمان لورهاوس است كه در سال 1952 بنا شد و به لحاظ استفاده از سيستم تهويه مطبوع ابداعي توجيه پذير و اجراشدني در هر شرايط آب و هوايي بود كه با سيماي متفاوت خود (كاملا شيشه اي) و صفحات نازك عمودي و افقي روحيه انقلابي مدرنيسم را بيان مي كرد.سومين سنت شكني بزرگ، كه از ديدگاهي مهم ترين اتفاق در سير تحول برج سازي در قرن بيستم به حساب مي آيد، در برج بانك تجارت ملي جده آشكار مي شود؛ بنايي كاملا درون گرا كه از معماري منطقه الهام گرفته است. اين بنا آغازگر حركتي متفاوت بود. توجه به بوم گرايي و شرايط آب و هوايي منطقه در اين نمونه به خوبي خود را نشان مي دهد. فضاي مركزي روباز اين بنا الهام گرفته از حياط هاي مركزي سنتي است. گوردن بانس هاف فضاي باز و باغ گونه مياني را در چند سطح و با چرخش نسبت به هم قرار مي دهد و از تقابل سنت و مدرنيته، به كمك چاشني خلاقيت، بهترين نتيجه را به دست مي آورد. طرح اين بنا اساس و پايه بسياري از بناهاي حياط دار مركزي پر از گل و گياه، چه در مشرق زمين و چه در مغرب زمين، با توجيه بوم گرايي و همخواني با اقليم و غيره و آغازگر حركتي از شرق به سمت غرب شد.مقاله حاضر پس از شرح سه تحول اساسي برج سازي، نمونه هاي هر يك را توصيف و در نهايت اين سوال را مطرح مي كند كه چرا پس از طي اين تحولات، هنوز برج هايي طراحي مي شود كه در تمام دنيا - با هر فرهنگ و قوميتي - بدون كوچك ترين تغيير به صورتي تقريبا يكسان به اجرا در مي آيد؟

کلید واژه: