بررسي چگونگي بازتاب اندرزگزاري و اندرزگزاران در ديوان حافظ

فرهمند رويين تن; صباحي گراغاني ليدا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

پژوهش نامه ادبيات تعليمي (پژوهشنامه زبان و ادبيات فارسي)

اطلاعات شماره:

پاييز 1397 , دوره 10 , شماره 39 ; از صفحه 95 تا صفحه 124 .

عنوان مقاله:

بررسي چگونگي بازتاب اندرزگزاري و اندرزگزاران در ديوان حافظ

نویسندگان:

فرهمند رويين تن, صباحي گراغاني ليدا

آدرس:

چکیده:

ادب تعليمي يکي از اغراض بنيادي سخن، و هدف آن آموزش اخلاق، تهذيب نفس و مهارت هاي زندگي است. اين گونه ي ادبي، از ديرباز در ادب فارسي حضوري برجسته داشته و در غزل فارسي نيز از موضوعات پربسامد بوده است. غزل حافظ سرشار از مضامين اندرزگونه است. حافظ از اشارات اندرزي غافل نمي ماند و با بهره گيري از شيوه هاي خاص روايت، پردازش صحنه و انتخاب شخصيت مناسب، اندرزهاي ترغيبي و تحذيري اش را با بهترين شيوه هاي فصاحت و بلاغت، با مخاطب در ميان مي گذارد. حافظ با آگاهي از ميراث تعليمي گذشته ي ادب فارسي و عربي و شناخت اين گونه ي ادبي، از شيوه هاي خاص براي بيان اندرزهايش بهره مي گيرد. حافظ، بنا بر اقتضاي کلام، از صحنه پردازي، شخصيت گزيني و چگونگي لحن بيان و ديگر شيوه هاي روايت، براي انتقال اندرز بهره مي برد. در اين پژوهش، به پيشينه ي ادب تعليمي در گذشته ي ادب فارسي، چگونگي اندرزگزاري، شأن و جايگاه اندرزگزاران، شيوه هاي انتقال اندرز، خاستگاه و سرچشمه ي اندرزهاي حافظ و بسامد موضوعي اشعار حکمي شاعر، اشاره شده است. حافظ از داستان هاي شاهنامه و شخصيت هاي آن، قصص اسلامي، امثال، کليله ودمنه و قابوس نامه، براي پردازش اندرزهايش بهره مي برد. کاربرد عنصر طنز در پاره اي از اندرزهاي حافظ، شيوه اي بلاغي براي مبارزه با رياکاران است. حافظ در برابر مُفتي زمان ناشنيده پند است؛ اما فتواي پير مغان را به گوش دل مي شنود. در اين پژوهش، به شيوه هاي اندرزگزاري حافظ از زبان سوم شخص، پيران، اندرزهاي طنزآميز و مقابله با طبقات رياکار و اندرزپذيري از پير مغان اشاره شده و بسامد موضوعي اندرزهاي حافظ به صورت نمودار نشان داده شده است.

کلید واژه:

ادب تعليمي(Q2)حافظ(Q2)اندرز(Q2)اندرزگزاران(Q1)شيوه هاي اندرز(Q1)

چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است.
چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است.
چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است.
چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است.
یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است.

موضوعات مرتبط:

ابیات الحاقی ادبیات تعلیمی امرسون بوستان پند و اندرز جرم شناسی رشد مدار سعدی سنایی عشق افلاطونی غزل عاشقانه غزل فردوسی نامه معشوق مینوی خرد هنر تصویرگری

مقالات نشریه ای مرتبط:

مقالات همایشی مرتبط:

ندارد

طرح های مرتبط:

مقالات بین المللی مرتبط:

No item.

ارتباط خیلی زیاد ارتباط زیاد مرتبط ارتباط کمتر

ارجاعات:

ثبت نشده است

استنادات:

ثبت نشده است

+جهت ارجاع به این مقاله کلیک کنید(Cite).

APA : کپی

فرهمند، ر.، و صباحی گراغانی، ل. (1397). بررسی چگونگی بازتاب اندرزگزاری و اندرزگزاران در دیوان حافظ. پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی), 10(39 ), 95-124. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=469671

Vancouver : کپی

فرهمند رویین تن، صباحی گراغانی لیدا. بررسی چگونگی بازتاب اندرزگزاری و اندرزگزاران در دیوان حافظ. پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی). 1397 [cited 2022May23];10(39 ):95-124. Available from: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=469671

IEEE : کپی

فرهمند، ر.، صباحی گراغانی، ل.، 1397. بررسی چگونگی بازتاب اندرزگزاری و اندرزگزاران در دیوان حافظ. پژوهش نامه ادبیات تعلیمی (پژوهشنامه زبان و ادبیات فارسی), [online] 10(39 ), pp.95-124. Available: https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=469671.