تدوين و اعتبار سنجي شاخص هاي ارزيابي پايداري اجتماعي سامان هاي عرفي مرتعي با تأکيد بر مراتع ييلاقي سهند

مفيدي چلان مرتضي; باراني حسين; عابدي سروستاني احمد; معتمدي جواد; دربان آستانه عليرضا

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مرتع : زمستان 1396 , دوره 11 , شماره 4 #M00517 ; از صفحه 422 تا صفحه 435 .

عنوان مقاله:
تدوين و اعتبار سنجي شاخص هاي ارزيابي پايداري اجتماعي سامان هاي عرفي مرتعي با تأکيد بر مراتع ييلاقي سهند

نویسندگان:

مفيدي چلان مرتضي*, باراني حسين, عابدي سروستاني احمد, معتمدي جواد, دربان آستانه عليرضا

آدرس:

* دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي گرگان

چکیده:

پايداري در مديريت منابع طبيعي و حفظ آن از شروط اساسي براي رسيدن به توسعه پايدار کشاورزي و روستايي است. پايداري مفهومي است که توجه اساسي آن بر حفظ سرمايه ها (انساني، طبيعي، اجتماعي و اقتصادي) در جهت عدالت بين نسلي است. شاخص هاي ارزيابي پايداري، عمده ترين معيار براي هدف گذاري، برنامه ريزي و ارزشيابي هستند و با بهره گيري از اين معيارها مي توان ميزان پيشرفت و يا تأثير طرح ها و پروژه ها را در رسيدن به اهداف ارزيابي نمود. خلأ موجود در اين زمينه باعث شده است تا تدوين برنامه هاي توسعه به دور از شاخص هاي دقيق و مناسب انجام گيرد و هدف گذاري برنامه ها و ارزيابي آن ها با مشکل مواجه شوند. از اين رو اين پژوهش درصدد است به تدوين و اعتبارسنجي شاخص هاي ارزيابي پايداري اجتماعي در سامان هاي عرفي مراتع ييلاقي سهند بپردازد تا برنامه ريزان و محققان منابع طبيعي به خصوص مراتع بتوانند از اين شاخص ها که به تأييد کارشناسان و متخصصان رسيده است استفاده کنند. در اين پژوهش 87 شاخص ارزيابي پايداري اجتماعي تدوين و از طريق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوري متخصصان دانشگاهي، کارشناسان امور اجرايي و نخبگان محلي قرار گرفت. براي اعتبار سنجي و دستيابي به اجماع نظر علاوه بر آماره هاي توصيفي از آزمون کروسکال واليس استفاده شد و در نهايت شاخص هايي که مد، ميانه و ميانگين امتياز آن ها بيشتر از 3، انحراف معيار کمتر از 1 و ضريب تغييرات کمتر از 3/0 داشتند به شرط اجماع نظر بين متخصصان، کارشناسان و نخبگان محلي، انتخاب شدند. در اين پژوهش تعداد 50 شاخص از بين 87 شاخص تدوين شده استخراج و در قالب 13 مؤلفه معرفي شد که مي توانند در ارزيابي و سنجش پايداري اجتماعي بهره برداران سامان هاي عرفي مراتع ييلاقي سهند مورداستفاده قرار گيرند.

كلید واژه:

اعتبارسنجي(Q1)شاخص(Q2)پايداري اجتماعي(Q2)سامان عرفي(Q1)مراتع ييلاقي سهند(Q1)