وقايع نگاري رسوبات پشت سازه هاي آبخيزداري بر اساس تغييرات عمقي خصوصيات رسوبي (مطالعه ي موردي: حوزه ي آبخيز حسن ابدال زنجان)

فيض نيا سادات; صمدي ميثم; تيموريان تيمور

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مرتع و آبخيزداري (منابع طبيعي ايران) : زمستان 1396 , دوره 70 , شماره 4 #f00561 ; از صفحه 953 تا صفحه 963 .

عنوان مقاله:

وقايع نگاري رسوبات پشت سازه هاي آبخيزداري بر اساس تغييرات عمقي خصوصيات رسوبي (مطالعه ي موردي: حوزه ي آبخيز حسن ابدال زنجان)

نویسندگان:

فيض نيا سادات*, صمدي ميثم, تيموريان تيمور

آدرس:

* دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده:

سن يابي رسوبات به روش هاي مختلفي صورت مي گيرد. در کليه ي روش ها، سن يابي رسوبات با هزينه هاي زياد و با امکانات تحقيقاتي فراوان انجام مي شود. هدف از تحقيق حاضر که در حوزه ي آبخيز حسن ابدال زنجان انجام شده اين است که نتايج دانه بندي رسوبات با آمار بارندگي تطبيق داده شود و بررسي شود که آيا از طريق دانه بندي و به دست آوردن خصوصيات رسوب و تغييرات آن مي توان سن يابي انجام داد يا نه؟ در اين تحقيق ابتدا 4 بند سنگي-ملاتي انتخاب و در آن ها اقدام به حفر پروفيل گرديد. سپس در افق هاي مختلف هرکدام از پروفيل ها با توجه به تغيير در بافت و رنگ رسوب نمونه برداري انجام شد. نمونه هاي رسوب به آزمايشگاه انتقال داده شده و دانه بندي رسوبات انجام گرديد. نتايج دانه بندي با نرم افزار GRADISTAT مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. از سوي ديگر آمار درازمدت بارندگي ايستگاه زنجان (آمار 45 ساله) از اداره ي هواشناسي زنجان تهيه و با استفاده از شاخص PNPI دوره هاي کم آبي و پرآبي تعيين گرديد. با توجه به سال احداث سازه ها، سن تقريبي رسوبات هر يک از افق هاي پروفيل هاي چهارگانه تعيين گرديد. نتايج دانه بندي با داده هاي بارندگي مقايسه شد و نمونه هاي رسوب با بافت ماسه به دوره ي پرآبي و بافت سيلت به دوره ي کم آبي نسبت داده شد. نتايج به دست آمده حاکي از انطباق کامل نتايج دانه بندي با شرايط اقليمي منطقه و تشخيص درست دوره هاي پرآبي و کم آبي با نتايج دانه بندي است. به طوري که از تعداد 17 نمونه رسوب موجود، در 13 نمونه نتايج حاصل از تعيين دوره هاي پرآبي و کم آبي با استفاده از بافت رسوبات، انطباق کامل با نتايج حاصل از شاخص PNPI دارد. سن رسوبات چهار مخزن رسوب گير به شرح زير است: رسوبات پروفيل 1 بين سال هاي 1384 تا 1390، پروفيل 2 بين سال هاي 1385 تا 1390، پروفيل 3 بين سال هاي 1387 تا 1390 و پروفيل 4 بين سال هاي 1387 تا 1390 نهشته شده اند. با توجه به تعيين سن هر يک از افق ها در پروفيل ها، ميزان رسوبزائي حوزه آبخيز بالادست سازه در مقاطع زماني مختلف در دسترس است.

کلید واژه:

وقايع نگاري(Q1)نمونه برداري عمقي(Q1)رسوب(Q2)سازه ي آبخيزداري(Q1)حسن ابدال(Q1)