تحليل شاخص هاي پارامتريک تنوع و تشابه بانک بذر در توالي هاي مختلف مراتع احياء شده با گياه غيربومي آتريپلکس کانسنس(Atriplex canescens)

مجتهدي محمدرضا; شيداي کرکج اسماعيل; نيک نهاد قرماخر حميد; حسيني سيدعلي

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

پژوهش هاي آبخيزداري (پژوهش و سازندگي) : تابستان 1396 , دوره 30 , شماره 115 #a00432 ; از صفحه 67 تا صفحه 79 .

عنوان مقاله:

تحليل شاخص هاي پارامتريک تنوع و تشابه بانک بذر در توالي هاي مختلف مراتع احياء شده با گياه غيربومي آتريپلکس کانسنس(Atriplex canescens)

نویسندگان:

مجتهدي محمدرضا, شيداي کرکج اسماعيل*, نيک نهاد قرماخر حميد, حسيني سيدعلي

آدرس:

* گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

چکیده:

ترکيب و مقدار بانک بذر خاک در اثر عوامل مديريتي احيايي اکوسيستم ها تغيير مي نمايد، درک اين تغييرات مي تواند راهنماي مناسبي در تفسير تغييرات پوشش گياهي تحت تأثير عمليات احيا باشد. بدين منظور، اين تحقيق به بررسي تغييرات حاصل از عمليات اصلاحي بوته کاري گياه غيربومي آتريپلکس کانسنس(Atriplex canescens) بر روي بانک بذر خاک در توالي هاي مختلف سني در مراتع چپرقويمه گنبد کاووس پرداخته است. نمونه برداري در سه توده دست کاشت آتريپلکس دو، ده و بيست ساله که از نظر عوامل محيطي، همگني و تشابه داشتند، در مکان هاي زير بوته ها و بين بوته ها صورت پذيرفت. علاوه بر اين، در مجاورت هر سايت يک منطقه شاهد که در آن بوته کاري انجام نشده بود نمونه برداري براي مقايسه انجام شد. در مجموع 54 نمونه خاک از عمق سطحي خاک با رويکرد تصادفي-سيستماتيک قبل از شروع فصل رويش نمونه برداري شد و سپس نمونه هاي خاک براي سبزشدن بذور به گلخانه منتقل شدند. داده هاي مربوط به گونه هاي سبزشده جمع آوري شد و نمودار دسته-فراواني براي هر يک از سايت هاي مورد بررسي، ترسيم و همچنين مدل هاي توزيع فراواني شامل سري هندسي، سري لگاريتمي، عصاي شکسته و لوگ نرمال بر روي داده ها برازش شد و بهترين مدل توزيعي انتخاب گشت. همچنين شاخص تشابه جاکارد و خوشه بندي مقسّمي براي سايت هاي مختلف محاسبه و رسم شد. نتايج نمودار دسته-فراواني مکان هاي مورد بررسي نشان داد که منحني تيمار شاهد تمامي سايت ها داراي شيب تندتري نسبت به منحني تيمارهاي زير و بين بوته مي باشد بنابراين تنوع گونه اي بانک بذر سايت شاهد پايين تر است. مدل عصاي شکسته و لوگ نرمال نيز با تيمارهاي سايت بيست ساله تطابق داشته که نشان دهنده جوامع با ثبات و با تنوع و يکنواختي بالا مي باشد. نتايج حاصل از شاخص تشابه جاکارد نيز نشان داد در سايت ده ساله تشابه گونه اي بانک بذر خاک در تيمار زير بوته و بين بوته بيشترين مقدار (75/0) را دارند و در سايت بيست ساله اين تشابه به حداکثر ميزان خود مي رسد. نتايج کلي نشان مي دهد که احياي مراتع به وسيله کاشت گياه آتريپلکس موجب افزايش تنوع گونه اي بانک بذر خاک در مناطق مورد مطالعه داشته است که البته ميزان اين تغييرات به مدت زمان اجراي آن نيز بستگي دارد.

کلید واژه:

اکوسيستم هاي مرتعي(Q2)تنوع گونه اي(Q1)تصادفي-سيستماتيک(Q1)گلخانه(Q1)مدل هاي توزيع فراواني(Q1)شاخص تشابه جاکارد(Q1)خوشه بندي(Q2)