مقايسه تطبيقي نقش برجستههاي ساساني و قاجار

ميرزايي مهر علي اصغر

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مطالعات تطبيقي هنر : بهار و تابستان 1397 , دوره 8 , شماره 15 #g00582 ; از صفحه 71 تا صفحه 83 .

عنوان مقاله:

مقايسه تطبيقي نقش برجستههاي ساساني و قاجار

نویسندگان:

ميرزايي مهر علي اصغر*

آدرس:

* دانشکده هنر و معماري، دانشگاه علم و فرهنگ، تهران

چکیده:

نقش برجسته هاي ساساني که بر سينه کوه ها اجرا شده اند، بخش مهمي از ميراث هنري اين دوره باستاني را تشکيل مي دهند اما با ظهور اسلام و ورود آن به ايران، هنر نقش برجسته سازي از ميان رفت تا آن که بار ديگر سلسله قاجاريه (به خصوص فتحعلي شاه) پس از 1200 سال اين هنر را احيا کردند؛ در نتيجه نقش برجسته هايي نيز از دوره قاجار به يادگار مانده است که شباهت هاي معني داري با آثار ساساني دارد. هدف اين پژوهش علاوه بر معرفي دقيق مختصات نقش برجسته ها، مقايسه اي تطبيقي است ميان نقش برجسته هاي دو دوره تاريخي، تا همساني ها و تفاوت هاي آنها آشکار گردد. اين مقاله به دنبال يافتن پاسخ به اين پرسش است که آيا قاجاريه نقش برجسته هاي خود را متأثر از ساسانيان خلق کرده و از ايشان الگو برداري کرده اند؟ هم چنين اين الگوبرداري احتمالي آيا فقط در قالب آثار بوده يا در محتوا نيز تحت تأثير ساسانيان هستند؟ پژوهش به روش تطبيقي_توصيفي انجام گرفته و اطلاعات ارائه شده در آن، ترکيبي از تحقيقات کتابخانه اي و ميداني است. يافته ها نشان مي دهند که قاجاريه از هنر ساساني تأثيري همه جانبه گرفته و با ايشان اهداف مشترکي داشته اند که از جمله؛ تبليغات جهت تثبيت قدرت مرکزي و ايجاد نوعي هم گرايي ملي پيرامون شخصيت شاه بوده است. اما هدف واحد در زمان هاي مختلف الزاماً نتايج يکساني به بار نمي آورد؛ از همين رو علي رغم شباهت هاي بسيار ميانِ نقش برجسته هاي ساساني و قاجاري، تفاوت هاي قابل ملاحظه اي نيز به چشم مي خورد.

كلید واژه:

نقش برجسته سازي(Q1)قاجاريه(Q2)ساساني(Q1)فتحعلي شاه(Q1)