بررسي تأثير ايجاد منطقه ي آزاد ارس بر رفاه اجتماعي جامعه ي محلي از منظر ساکنان

شکوري علي; اميدي حسن

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

توسعه محلي روستايي - شهري (توسعه روستايي) : بهار و تابستان 1397 , دوره 11 , شماره 1 #l00487 ; از صفحه 49 تا صفحه 74 .

عنوان مقاله:

بررسي تأثير ايجاد منطقه ي آزاد ارس بر رفاه اجتماعي جامعه ي محلي از منظر ساکنان

نویسندگان:

شکوري علي*, اميدي حسن

آدرس:

* گروه برنامه ریزی اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران

چکیده:

ايجاد مناطق آزاد تجاري-صنعتي در مناطق خاص کشور يکي از طرح ها و اقداماتي است که غالباً از سوي کشورها براي توسعه و رفاه اجتماعي مردم منطقه انجام مي شود. در ايران نيز در دهه هاي اخير اين طرح ها در مناطق مختلف کشور به اجرا در آمده که ايجاد منطقه ي آزاد ارس يکي از اين مناطق است. هرچند ديدگاه هاي پرمناقشه اي در خصوص تأثيرات اين مناطق ارائه شده که غالباً از بي تأثيري اين طرح ها حکايت دارد، در اين زمينه به ويژه در مورد منطقه ي مزبور در مورد شاخص هاي رفاهي و از منظر ساکنان محلي کمتر کار تحقيقي انجام شده است. از اين رو اين تحقيق با الهام از ديدگاه فرگوسن، که معتقد است طرح هاي توسعه اي خواه ناخواه تغييراتي را سبب مي شوند که نه کاملاً مثبت اند نه منفي، و با بهره گيري از روش مقايسه اي به مطالعه ي پيامدهاي منطقه ي آزاد ارس بر ابعاد رفاهي در اين منطقه پرداخته است. داده هاي اين پژوهش از 470 نمونه و بر اساس پيمايش و با استفاده از فنوني چون پرسشنامه و مشاهده گردآوري شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد هرچند منطقه ي آزاد ارس نيز به مانند ساير مناطق آزاد ايران نتوانسته در کل به آن اهداف خود نايل آيد، ولي از ديدگاه ساکنان محلي تأثيرات آن در حوزه هاي مختلف رفاهي يکسان نبوده است. براي مثال در زمينه هايي چون بهداشت و درمان، آموزش، وضعيت اشتغال تأثيرات مثبت جزيي داشته است، در زمينه هايي مانند وضعيت تأمين اجتماعي و نياز به سازمان هاي حمايتي و غيره تقريباً تأثيرات خنثي بوده ولي در مواردي مانند وضعيت مسکن و هزينه هاي مسکن تأثيرات خيلي منفي داشته است. همين طور، اغلب موجب شکل گيري مهاجرت معکوس و افزايش غريبه ها در منطقه ي آزاد تجاري-صنعتي ارس شده است.

کلید واژه:

توسعه ي منطقه اي(Q1)رفاه(Q2)مناطق آزاد(Q2)ارس(Q1)