واکاوي اثر سيگنال هاي اقليمي بر بارش دوره هاي خشک و تر (مطالعه موردي: بخشي از حوزه آبخيز خليج فارس و درياي عمان)

گرکاني نژادمشيزي زهرا; بذرافشان ام البنين

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مجله فيزيك زمين و فضا : تابستان 1397 , دوره 44 , شماره 2 #a00410 ; از صفحه 333 تا صفحه 349 .

عنوان مقاله:

واکاوي اثر سيگنال هاي اقليمي بر بارش دوره هاي خشک و تر (مطالعه موردي: بخشي از حوزه آبخيز خليج فارس و درياي عمان)

نویسندگان:

گرکاني نژادمشيزي زهرا, بذرافشان ام البنين*

آدرس:

* گروه مهندسی منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده:

در اين مقاله به بررسي تأثير شاخص هاي اقليمي بر ميزان بارش دو دوره خشک و تر در حوزه آبخيز خليج فارس و درياي عمان با استفاده از تجزيه وتحليل عاملي پرداخته شده است. لذا داده هاي دو دوره يادشده در 22 ايستگاه باران سنجي در حوزه آبخيز خليج فارس و درياي عمان و 13 سيگنال اقليمي در طي دوره آماري 2014-1970 مورد بررسي قرار گرفت. با توجه به نتايج تحليل عاملي داده ها با استفاده از نرم افزار PAST از بين 40 سيگنال اقليمي، مشخص شد در دوره خشک در حوزه آبخيز خليج فارس و درياي عمان، سه مؤلفه اصلي در مجموع 6/96 درصد از واريانس داده هاي اوليه را تبيين مي کنند که براي مؤلفه اول، دوم و سوم به ترتيب، 1/83، 1/9 و 6/2 درصد مي باشند و در دوره تر، سه مؤلفه 8/97 درصد از واريانس داده هاي اوليه را تبيين مي⁭ کنند که مؤلفه اول، دوم و سوم، به ترتيب 1/91، 3/4 و 4/2 درصد از واريانس داده هاي اوليه را تبيين مي⁭ کنند. مشخص شد که مهم ترين عوامل مؤثر بر تغييرات بارش در دوره خشک بر روي اقيانوس اطلس و پس از آن قطب (با واريانس 2/92 درصد) واقع شده است و بخش کمي از تغييرپذيري بارش (با واريانس 6/2 درصد) در دوره خشک مربوط به نوسانات چند دهه اي اقيانوس اطلس شمالي است؛ به طوري که در اين دوره بالاترين همبستگي بين شاخص NAO و AO (به ترتيب 100 و 95 درصد) با ايستگاه هاي مورد مطالعه وجود دارد. در دوره تر مهم ترين کانون تغييرات از سوي قطب شمال و تغييرات دماي اقيانوس آرام جنوبي (با واريانس 4/95 درصد) واقع شده و پديده نوسانات جنوبي تنها تغييرات کمي (4/2 درصد از واريانس) را بر عهده دارد. به طوري که در دوره تر، 85 و 65 درصد ايستگاه ها به ترتيب بالاترين همبستگي معني دار را با شاخص AO و Nino1+2 دارند.

کلید واژه:

سيگنال هاي اقليمي(Q1)تحليل مؤلفه هاي اصلي(Q1)خليج فارس و درياي عمان(Q1)