مشخصات مقاله عنوان نشریه: صفه : پاييز 1397 , دوره 28 , شماره 82 #M00475 ; از صفحه 69 تا صفحه 90 . عنوان مقاله: کندوکاو در نسبت نورگيرها و روشنايي روز در معماري گنبدخانههاي مساجد تاريخي و معاصر نویسندگان: هوماني راد مرضيه, طاهباز منصوره*, پورمند حسنعلي آدرس: * دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی چکیده: با توجه به اهميت نور روز در ايجاد حالت معنوي در فضاهاي عبادي، کنکاش در معماري غني مساجد تاريخي ايران، از نظر چگونگي بهره گيري مناسب از نور روز، مي تواند به شناخت و معرفي راه حل هاي کالبدي معمارانه براي به ظهور رساندن ايده هاي نو در برنامه ريزي و طراحي روشنايي مساجد معاصر منجر شود. در تحقيق حاضر براي بررسي رابطة بين نورگيرها و شرايط نورپردازي در فضاي عبادي مسجد، کيفيت نور (چگونگي توزيع، جهت و زاويه، خيرگي و درخشندگي نور)، و کميت نور (پراکندگي و ميزان روشنايي) روز در گنبدخانه هاي پنج مسجد از معماري عصر صفويه و قاجاريه در اصفهان شامل مساجد امام، شيخ لطف الله، حکيم، سيد، رحيم خان با دو مسجد معاصر از شهر تهران شامل قبا و جامع شهرک غرب مقايسه شده است. از منظر کميت ميزان روشنايي و الگوي توزيع نور روز در طول يک سال الگو و از منظر کيفيت نورپردازي ارتباط الگوي توزيع نور با فضاي زيرين آن (فضاي گنبدخانه مسجد و جهت قبله) بررسي و تحليل شده است. اين پژوهش با روش توصيفي تحليلي و بر اساس اطلاعات ميداني و کتابخانه اي انجام شده است. با کمک ابزارهاي نورسنجي، داده هاي ميداني در سه هنگام از طول روز تهيه و سپس با نرم افزار ريدينس به يک سال تعميم داده شده است. سپس با استفاده از معيارهاي موجود در کتب استاندارد نورپردازي، ميزان روشنايي، چگونگي توزيع نور، جهت نور، زاوية نور، و کيفيت بصري حاصل از آن در سطح پلان و ديد ناظر تحليل گرديده است. نتايج نشان مي دهد که مراتب استفاده از نور روز در مساجد مورد مطالعه را مي توان به دو مرتبه تقسيم کرد: ابتدا جنبة کمّي نور روز که استفادة فضا از حداقل روشنايي براي انجام مراسم عبادي يا مطالعة کتب دعا را شامل مي شود. سپس جنبه هاي کيفي نور روز که حالت معنوي فضا را ايجاد مي کند و شامل ايجاد سايه روشن هاي داخلي با تأکيد لکه هاي نوري بر نقاطي خاص از فضا چون محراب يا خطوط قرآني ترسيم شده بر حاشية سقف و امثال آن مي شود. رابطة موقعيت قرارگيري نورگيرها، ابعاد و تناسبات آن ها، ملحقاتي همچون سايه بان و امثال آن با ميزان نور از داده هاي کمي به دست مي آيد و رابطة فعاليت هاي عبادي با شيوة نورپردازي با نور روز، ايجاد تمرکز، و تأکيد بر نقاط خاصي از فضا براي ايجاد حالت معنوي دستاورد تحليل داده هاي کيفي تحقيق حاضر است. کلید واژه: نورپردازي(Q1)الگوي توزيع روشنايي(Q1)نور روز(Q2)گنبدخانه(Q2)مساجد تاريخي(Q1)مساجد معاصر(Q1) چارک 1 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک اول تازگی است. یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی زیاد است. چارک 2 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک دوم تازگی است. یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع زیاد است. چارک 3 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک سوم تازگی است. یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع کم است. چارک 4 این موضوع در حوزۀ علمی خود، در چارک چهارم تازگی است. یعنی استقبال پژوهشگران از این موضوع خیلی کم است. موضوعات مرتبط: - ارجاعات: ندارد مقالات نشریه ای مرتبط: ابزار روشنايي در هنر اسلامي و نور در معماري ايرانتخمين کارايي کانال هاي انتقال نور افقي در ساختمان هاي عميقبررسي و تحليل تاثير نور در معماري فضاهاي آموزشيارزيابي شفافيت معنايي گنبدها در مساجد با تاکيد بر عملکرد روشنايي فضاييتسريع روند بهبودي بيماران با طراحي مناسب پنجره هاي اتاق هاي بستري نمونه موردي: اقليم معتدل و مرطوب (مدار 36 تا 38 درجه) مقالات همایشی مرتبط: نور در معماري داخليتاثير نور بر آسايش کاربر در فضاهاي مسکوني نمونه موردي: اتاق خوابجايگاه نور در معماري سنتي ايراني- اسلاميتاثير نور در شكل گيري هويت در فضاهاي معماريبررسي اثرات نورپردازي بر اصول طراحي داخلي ویدئوهای مرتبط از مکتب‌خونه چکیده انگلیسی بازدید یکساله 102 آخرین های بلاگ مقالات محققان ایرانی در 100 مقاله برتر بر اساس آلتمتریکسمندلی: شبکه اجتماعی رایگان برای رصد مدارک علمی از اسکوپوسوضعیت دانشگاه‌های ایرانی در رتبه‌بندی SIRبیش‌ترین کلمات جستجو شده کاربران گوگل در سال 2019موضوعات جدید علمی را استخراج کنیدپابلونز : ابزاری رایگان برای رصد مقالات علمی از وب آو ساینس ورود به بلاگ مرکز اطلاعات علمی