ايران گرايي در آثار مورخان ايراني اسلامي در سده هاي سوم تا پنجم هجري

معصومي محسن; عبدالملکي محمد

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

پژوهشنامه تاريخ و تمدن اسلامي (مقالات بررسي ها) : پاييز و زمستان 1393 , دوره 47 , شماره 2 #F00527 ; از صفحه 247 تا صفحه 266 .

عنوان مقاله:

ايران گرايي در آثار مورخان ايراني اسلامي در سده هاي سوم تا پنجم هجري

نویسندگان:

معصومي محسن*, عبدالملکي محمد

آدرس:

* دانشگاه تهران

چکیده:

تاريخ نگاري اسلامي به شکل رسمي از زماني آغاز شد که فرهنگ و تمدني ترکيبي با الهام از آموزه هاي ديني و با بهره گيري از تجربيات ملل و تمدن هاي ديگر، در سرزمين هاي اسلامي و با رهبري خلفاي عرب، ايجاد شد. تأليف تاريخ عمومي جهان و به ويژه تاريخ اسلام، از سويي با گسترش نهضت شعوبيگري همراه بود و از سوي ديگر با تأثير فراوان فرهنگ و تمدن ايران پيش از اسلام در همه شؤون زندگي سياسي و اجتماعي مسلمانان. از اين رو مورخان مسلماني که نسب ايراني داشتند و زبان عربي را به عنوان زبان نوشتاري خود برگزيده بودند و نيز مورخان غيرايراني که مجذوب فرهنگ و تمدن ايران پيش از اسلام شده بودند، در تاريخ نگاري خويش به شدت تحت تأثير ايران دوره باستان قرار گرفتند و در آثار خود به بيان برتري ها و امتيازات پادشاهان باستاني ايران پرداختند. پرداختن به جنبه هاي گوناگون تاريخ و فرهنگ ايران باستان و بيان شکوه و عظمت آن دوران و گاه حسرت خوردن بر تاريخ باستاني ايران، در آثاري که اين مورخان بر جاي نهاده اند، گاه بسيار پر رنگ و قابل توجه است. اين مقاله به بررسي باستان گرايي در آن دسته از تواريخي که نويسندگان آنها ايراني عرب بوده اند، يا گرايشهاي شديدي به فرهنگ و تمدن ايران پيش از اسلام داشته اند، پرداخته است.

كلید واژه:

ايران گرايي(Q2)تاريخ ايران باستان(Q2)تاريخ نگاري اسلامي(Q2)مورخان ايراني عرب(Q2)نهضت شعوبيه(Q2)