توصيف خصوصيات پتروگرافيكي و ژئوشيميايي انواع مختلف دولوميتها در سازند باروت (البرز مركزي)

نهشته‌هاي كربناته- تخريبي سازند باروت با سن احتمالي پركامبرين در مقطع مورد نظر از 270 متر توالي شيلهاي رنگارنگ، ماسه سنگ بسيار ريزدانه، سيلت استون با بيش از 30 ميان لايه آهكي و دولوميتي تشكيل يافته است. اين مقطع در شمال شرق تهران در جاده تهران- فشم و در 1 كيلومتري غرب روستاي زايگون (در البرز مركزي) واقع است. بخش كربناته اين سازند عمدتا شامل سنگهاي استروماتوليتي است كه غالبا از نوع استروماتوليتهاي مسطح بوده ولي به اشكال (Laterally link hemispheroid (LLH  و نيز [stacked hemispheroid (SH)]ديده مي شود. بر اساس شواهد پتروگرافي (اندازه دانه و فابريك) و ژئوشيميايي (نظير آناليزهاي ايزوتوپي 180 δ و 130 δ و عنصري Mg, Na, Sr, Fe, Mn و (Ca چهار نوع مختلف دولوميت در سازند باروت تشخيص داده شده است. علت تنوع دولوميتها به دليل تاثير فرآيندهاي دياژنتييك اوليه و تأخيري است كه منجر به تغيير تركيب سيالات دولوميت ساز و در نتيجه تغيير در انواع اين دولوميتها گشته است. بر اساس مطالعات ژئوشيميايي بنظر مي رسد كه دولوميتهاي سازند باروت عمدتا در شرايط احيايي و تحت تاثير دياژنز تدفيني (كم عمق، متوسط و عميق) تشكيل شده باشند. Mg مورد نياز براي تشكيل دولوميت نوع 1 كه به عنوان دولوميت اوليه و يا همزمان با رسوبگذاري در نظر گرفته مي شود، از آب دريا تامين شده، در حاليكه Mg لازم براي تشكيل ساير انواع دولوميتهاي دياژنتيكي از تراكم شيلها و شورابه هاي حوضه اي نتيجه شده است. با توجه به فراواني رسهاي مونت موريونيتي و كلريتي در شيلهاي سازند باروت و بر اساس كاهش مقدار MgO در اين رسها به ترتيب به ميزان 37 و 84 درصد (مطالعات XRD و XRF شيلها) مي توان گفت كه Mg لازم براي دولوميتي شدن به احتمال زياد از تراكم شيلها (shale pressing) نتيجه شده است. محاسبه مقدار مواد آلي در نمونه هاي كربناته سازند باروت نشان داده شده است كه درصد مواد آلي با سرعت بيشتري صورت مي‌گيرد و لذا بخشي از فرآيند دولوميتي شدن در اين سازند را مي توان به وفور نسبي مواد آلي در دولوميتها نسبت داد. دماي تشكيل دولوميتهاي اوليه سازند باروت با توجه به معادله لند (1985) و با در نظر گرفتن δW آب درياي پركامبرين فوقاني 1±3- و سنگين ترين δ180 دولوميكرايتها معادل 052/5- بين 42 تا 50 درجه سانتي گراد محاسبه شده است.