تحليل مرفولوژي پرتگاه و تحول پسروي جبهه شمالي توده كوهستاني الوند

توده كوهستاني الوند همدان با جهت شمال غربي - جنوب شرقي در غرب ايران واقع شده است. جبهه شمالي اين توده تحت تأثير مرفولوژي، تكتونيك و عوامل مختلف به شدت ناپايدار شده است. با استفاده از تعيين نرخ فرسايش و يا به وسيله عوامل مؤثر در ساختارهاي ژئومرفيك مي‌توان ميزان ناپايداري دامنه‌هاي آن را ارزيابي كرد. جهت انجام چنين تحليلي از داده‌هاي ژئومرفولوژي استفاده شده است. به منظور ارزيابي مرفولوژي پرتگاه‌ها و تحول پسروي جبهه شمالي توده كوهستاني الوند، منطقه مورد نظر به دوازده زير حوضه تقسيم و شاخص مرفومتريك از قبيل ميل يافتگي، عقب نشيني موازي، جانشيني، گردشدگي ، شكل سينوسي جبهه كوهستان، تسطيح شدگي، گراديان رودخانه، شاخص نسبت پهناي دره به عمق، شاخص مخروط افكنه‌ها و شاخص تقارن توپوگرافي و ... محاسبه و در كنار يكديگر به عنوان شواهد و مداركي مهم جهت شناسايي مناطق مرفوديناميكي فعال به كار گرفته شده است. ارقام حاصله از محاسبه شاخص‌ها بيانگر شدت فعاليت مرفوديناميك و فرسايش در زير حوضه‌هاي مختلف منطقه و ناپايداري دامنه شمالي الوند است. وجود شيب‌هاي فراوان از نوع (W.L.S) نه تنها موجب تحول دامنه‌ها شده، بلكه منجر به تشديد فرآيندهاي جانشيني، ميل يافتگي، عقب نشيني موازي و گردشدگي گرديده كه با تغيير مرفولوژي دامنه با فرايند جانشيني شروع و با گذشت زمان به گردشدگي خاتمه مي‌‌يابد. از شواهد ديگر مرفوديناميك فعال منطقه كه نشانه‌‌اي از تحول و پسروي جبهه شمالي الوند محسوب مي‌شود وجود تپه‌هاي مسدود كننده، سطوح مثلثي شكل و شكل سينوسي جبهه شمالي كوهستان الوند است. وضعيت سينوسي جبهه شمالي الوند گاهي به شكل خطي و گاهي نيز به شكل منحني - خطي ( بر روي نقشه) است كه بيانگر تحول و پسروي منطقه بوده كه فاصله بندي حوضه‌هاي زهكشي مجاور، زمان و پناي محدوده كوهستان الوند تأثير پذيرفته است. به نظر مي‌رسد كه ويژگي‌هاي ژئومرفولوژي جبهه شمالي الوند تحت تأثير حاكميت سيستم فرسايشي پريگلاسير موجب تحول و پسروي آن شده است.