تجزيه عليت صفات زراعي براي عملكرد دانه و كاه ژنوتيپ ‌هاي گندم تحت شرايط كم ‌آبياري

تجزيه همبستگي صفات مختلف و اجزا عملكرد با عملكرد دانه، عملكرد كاه و شاخص برداشت هر چند موضوع بسيار مهم در برنامه‌هاي انتخاب و اصلاح ژنوتيپ‌ها مي‌باشد، ولي در شرايط كم‌آبياري به اندازه كافي مورد بررسي قرار نگرفته است. به همين جهت در سال زراعي 79-1378 براي تعيين همبستگي صفات و اجزا عملكرد در ژنوتيپ‌هاي گندم ديم و تعيين سهم آن دسته از صفات كه بيشترين تاثير را بر عملكرد دانه دارند و همچنين بررسي اثرات مستقيم و غير مستقيم بين عملكرد دانه‌ با اجزا آن در گندم، آزمايشي با استفاده از 10 ژنوتيپ گندم ديم بهاره در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در كوهدشت لرستان اجرا گرديد. در اين بررسي ضرايب همبستگي ساده صفات با همديگر تعيين شد. عملكرد دانه با وزن هزار دانه، شاخص برداشت، عملكرد بيولوژيك، عملكرد كاه، سرعت پر شدن دانه و وزن هكتوليتر همبستگي مثبت و معني دار و با تعداد روز تا ساقه دهي همبستگي منفي و معني دار داشت. در بين صفات ياد شده عملكرد بيولوژيك بيشترين ميزان همبستگي با عملكرد دانه را داشت (r=0.66**). در بین اجزا عملكرد دانه، وزن هزار دانه بالاترين ميزان همبستگي را با عملكرد دانه از خود نشان داد (r=0.44**). براي تعيين سهم آن دسته از صفات كه بيشترين تاثير را بر عملكرد دارند از تجزيه رگرسيون گام به گام براي يافتن اجزاي موثر بر عملكرد دانه، عملكرد كاه و شاخص برداشت استفاده گرديد. بر اين اساس براي عملكرد دانه چهار صفت وزن هزار دانه، طول آخرين ميان گره،وزن هكتوليتر و تعداد دانه در سنبله، براي عملكرد كاه پنج صفت عرض برگ پرچم، تعداد روز تا ساقه دهي، سرعت پر شدن دانه، دوره پر شدن دانه و تيپ رشدي و براي شاخص برداشت دو صفت عملكرد دانه به عنوان موثرترين صفات بر روي شاخص برداشت تعيين شدند. تجزيه عليت عملكرد دانه و اجزا آن نشان داد كه بيشترين اثر مستقيم و مثبت را به ترتيب طول آخرين ميان گره (**58/0) و وزن هزار دانه (**0.50) بر عملكرد دانه داشتند.