ارزيابي تنوع ژنتيکي برخي نمونه هاي زعفران ايران با استفاده از مارکر RAPD

ايران به عنوان يکي از مراکز مهم پراکنش گونه هاي دارويي از جمله گياه زعفران (Crocus sativus L.) است. وجود يا عدم وجود تنوع ژنتيکي در ارقام بومي و تجاري رايج زعفران کشور همواره يکي از سوالات مهم محققين اين زمينه بوده است. در مطالعه حاضر، نمونه هاي مختلف زعفران از مناطق مختلف ايران شامل 17 نمونه زراعي از استان هاي خراسان شمالي، خراسان رضوي، خراسان جنوبي، لرستان و ايلام، 8 نمونه وحشي (C. haussknechtii) از استان هاي لرستان، کرمانشاه و ايلام و 1 نمونه وحشي (C. cancellatuse) از استان کرمانشاه جمع آوري و سپس تنوع ژنتيکي آنها با استفاده از مارکر مولکولي RAPD مورد بررسي قرار گرفت. تعداد 8 آغازگر در مجموع 113 قطعه چند شکل با ميانگين 14.13 قطعه تکثير نمودند که بيشترين تعداد آلل مربوط به آغازگر 340Oligo بود. درصد چندشکلي نيز 73.77 محاسبه شد. تجزيه خوشه اي با استفاده از الگوريتم UPGMA، نمونه ها را به 4 گروه تقسيم نمود. در اين گروه بندي کمترين فاصله ميان جمعيت هاي زعفران جمع آوري شده از استان هاي کرمانشاه و ايلام وجود داشت، به عبارت ديگر اين دو جمعيت بيشترين شباهت ژنتيکي را با يکديگر داشتند. بيشترين شباهت بين نمونه هاي جمع آوري شده از صالح آباد و لومار در استان ايلام و کمترين شباهت بين اکوتيپ هاي جمع آوري شده از بيستون در استان کرمانشاه و تربت جام در استان خراسان رضوي مشاهده شد. در بيشتر موارد نمونه هاي گونه هاي مختلف در گروه هاي متفاوتي قرار گرفتند که مي توان گفت اين جنس از تنوع بالايي برخوردار است. ولي به دليل اينکه در مواردي نمونه هاي يک گونه وحشي (C. haussknechtii) با گونه زراعي زعفران در يک گروه قرار گرفتند، نتيجه گيري مي گردد که هنوز وجوه مشترک زيادي در سطح مولکولي بين اين گونه ها وجود دارد که حکايت از يک پيشينه ژنتيکي مشترک دارد.