اثر نوع و ميزان کود نيتروژن بر عملکرد و کارايي‏ مصرف آب و نيتروژن در نعناع فلفلي (.Mentha piperita L)

به منظور مقايسه نوع و مقدار کود نيتروژن بر عملکرد، ميزان اسانس و کارايي مصرف آب گياه نعناع فلفلي (Mentha piperita L.)، آزمايشي به صورت فاکتوريل بر پايه طرح بلوک‏هاي کامل تصادفي با سه تکرار در سال‏هاي 93-1392 و 94-1393 در دانشگاه کشاورزي و منابع طبيعي رامين خوزستان اجرا گرديد. کودهاي نيتروژني شامل اوره، سولفات آمونيوم و اوره آمونيوم نيترات (UAN) در سطوح صفر، 70، 140، 210 و 280 کيلوگرم نيتروژن در هکتار به عنوان تيمار مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج نشان داد که عملکرد تر نعناع فلفلي به ازاي هر کيلوگرم نيتروژن در سال دوم آزمايش (97.7 کيلوگرم در هکتار) نسبت به سال اول (88 کيلوگرم در هکتار) بيشتر بود. عملکرد ماده خشک با افزايش مقدار نيتروژن از منبع کودي اوره آمونيوم نيترات با 25 کيلوگرم در هکتار)، نسبت به اوره (18 کيلوگرم در هکتار) و سولفات آمونيوم (16 کيلوگرم در هکتار)، بيشتر بود. در هر دو سال آزمايش، کود اوره آمونيوم نيترات عملکرد اسانس بيشتري داشت و حداکثر عملکرد نسبي اسانس در سال اول و دوم آزمايش به ترتيب از 280 و 210 کيلوگرم نيتروژن در هکتار بدست آمد. محتواي نيتروژن ساقه با افزايش ميزان کود نيتروژن افزايش يافته و کودهاي اوره و اوره آمونيوم نيترات، باعث انباشته شدن نيتروژن بيشتري در برگ شدند. کارايي بيولوژيک مصرف آب به ازاي هر کيلوگرم نيتروژن مصرفي در کود اوره آمونيوم نيترات (1.9گرم بر مترمکعب)، نسبت به اوره (1.4گرم بر مترمکعب) و سولفات آمونيوم (1.3 گرم بر مترمکعب) بيشتر بود. حداکثر کارايي اقتصادي و بهره‏وري آب در سال اول و دوم آزمايش به ترتيب از مقادير 280 و 250 کيلوگرم نيتروژن بدست آمدند. با افزايش ميزان مصرف کود نيتروژن، کارايي زراعي مصرف نيتروژن در سال دوم (با شيب 0.34 گرم بر گرم) نسبت به سال اول (با شيب 0.17 گرم بر گرم)، کاهش نشان داد و کارايي جذب اوره و سولفات آمونيوم با افزايش مصرف، کاهش يافتند، اما در کود اوره آمونيوم نيترات، تا سطح 170 کيلوگرم در هکتار باعث افزايش کارايي جذب شده و سپس کاهش يافت. کارايي فيزيولوژيک نيتروژن در کود سولفات آمونيوم در هر دو سال آزمايش مشابه بود و نسبت به اوره و کود اوره آمونيوم نيترات برتري جزئي نشان داد. بر اساس نتايج اين آزمايش به نظر مي‏رسد که مصرف مقادير بالاي کود اوره آمونيوم نيترات در زراعت نعناع فلفلي در خوزستان نسبت به کودهاي اوره و سولفات آمونيوم کارايي بهتري داشته باشد، در حالي که در سطوح پايين، کارايي توليد اوره و پس از آن سولفات آمونيوم بهتر بود.