تاثير شاخص هاي فضاي کسب و کار بر جذب ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم (با رويکرد پانل مولفه اي PLS-Panel)

در ايران کمبود ماليات ها و پايين بودن سهم آنها در بودجه کشور از مهم ترين مشکلاتي است که دولت با آن روبه رو است. همچنين، با توجه به شواهد موجود، حجم اين پديده در کشور رو به گسترش است. بنابراين، ضروري است که شاخص فضاي کسب و کار به عنوان يکي از مهم ترين عوامل بر جذب مالياتي به صورت دقيق تري مورد بررسي قرار گيرد. بر اين اساس با استفاده از روش PLS، و پانل ديتا در فضاي نرم افزارهاي XLSTAT و EViews از ميان 30 شاخص موثر بر فضاي کسب و کار مهم ترين شاخص هاي موثر بر جذب ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم در 31 استان کشور تحت بررسي قرار گرفته است. بر اساس روش PLS از ميان 30 شاخص تحت بررسي، 5 شاخص تعدد پرداخت ماليات ها (در سال)، هزينه مبادله دارايي (درصدي از ارزش ملک)، نرخ کلي ماليات و عوارض (درصدي از سود) و هزينه واردات (دلار) بالاترين سهم را بر جذب ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم دارند. بر اين اساس، مي توان بيان داشت که 3 مولفه نظام پرداخت ماليات، قوانين اجراي قراردادها و تجارت برون مرزي بالاترين تاثير را بر جذب ماليات ها در استان هاي کشور دارند. در ادامه در دو پانل جداگانه تاثير شاخص هاي منتخب بر نرخ رشد جذب ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم در استان هاي مختلف کشور مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از روش پانل ديتا در حالت ماليات هاي غيرمستقيم (ماليات بر ارزش افزوده) بيانگر اين واقعيت است که به ترتيب متغيرهاي نرخ کلي ماليات و عوارض (74 صدم)، هزينه واردات (22 صدم)، هزينه مبادله هر دارايي (0.5 صدم)، تعدد پرداخت ماليات (5 صدم) و زمان پرداخت ماليات (0.5 صدم) بيشترين تاثير را بر جذب ماليات هاي غيرمستقيم دارند. همچنين در حالت ماليات هاي مستقيم به ترتيب نرخ کلي ماليات و عوارض (30 صدم)، هزينه هر مبادله هر دارايي (11 صدم)، تعددپرداخت ماليات (1.5 صدم) و هزينه واردات (1 صدم) بيشترين تاثير را بر جذب ماليات هاي مستقيم دارند. بر اين اساس متغير به ترتيب نرخ کلي ماليات و عوارض مهم ترين عامل موثر بر جذب ماليات هاي مستقيم و غيرمستقيم در استان هاي کشور مي باشد.