شناسايي، تحليل و اولويت بندي عوامل کليدي تاثيرگذار بر باززنده سازي حمام هاي ايراني موردکاوي: حمام تاريخي محتشم کاشان

بناها و فضاهاي شهري تاريخي، پديده اي است که بسياري از کشورهاي صاحب قدمت کمابيش با آن مواجهند. تحقق عيني عصر «جهاني شدن» و شتاب فزاينده تغييراتي که تمامي شئون زندگي آدمي را فراگرفته است، نه تنها از اهميت اين سرمايه هاي تاريخي و داشته هاي فرهنگي نکاسته، بلکه، بحران هويت و سرگرداني جوامع امروزي، نگاه ها را بيش از پيش به ميراث به يادگار مانده از نسل هاي گذشته دوخته است. حمام هاي ايراني به عنوان يکي از فضاهاي شهري پويا در کانون مرکز محلات قديمي کشور، از جمله اين آثار و بناها به شمار مي آيند که در گذشته اي نه چندان دور، کارکردهاي متعدد و مختلفي در حوزه هاي بهداشتي، درماني، اجتماعي، اقتصادي، مذهبي و ... داشته اند. امروزه اين حمام ها عمدتا متروکه و بلااستفاده شده، و يا دست کم بخش عمده اي از نقش ها و جايگاه خود را از دست داده اند، در حالي که هنوز براي ايفاي بخشي از کارکردهاي آن ها جايگزيني وجود ندارد. علاوه بر اين، نقش حمام هاي ايراني در هويت بخشي و ايجاد احساس تعلق از يک سو، و پتانسيل هاي اقتصادي آن ها در توسعه گردشگري را نيز نمي توان از خاطر دور داشت. از اين رو، تلاش براي بازنده سازي اين بناها ـ به معناي فراهم آوردن اقتضايات زمان حال در عين حفظ ارزش ها و هويت بنا ـ ضروري مي نمايد.
بررسي پيشينه ي فعاليت هاي معطوف به باززنده سازي حمام هاي سنتي ايراني، گوياي آن است که مجموعه ي عوامل و شاخصه هايي در موفقيت يا شکست آن ها موثر بوده اند. به نظر مي رسد که فهم نادرست از مولفه هاي اثرگذار بر احياي بافت هاي تاريخي بخشي از ريشه هاي توفيق يا عدم توفيق اين امر را تشکيل مي دهد. در اين بين پرداختن به چيستي اين عوامل و وزن نسبي آن ها پرسشي است که در ارتباط با طرح ريزي و اجراي مداخلات مرتبط با احياي بناها و بافت هاي تاريخي فرسوده مطرح مي باشد.
اين مقاله در پي آنست که از رهگذر شناسايي، تحليل و اولويت بندي عوامل کليدي موثر بر باززنده سازي حمام هاي ايراني، گامي هر چند کوچک در راستاي ضرورت هاي پيش گفته بردارد. اين مهم در گام نخست از طريق مطالعات کتابخانه اي، مشاهدات ميداني و انجام مصاحبه با صاحبنظران محقق شده است. پس از شناسايي عوامل مهم تاثيرگذار، ليست عوامل به منظور رتبه بندي با بهره گيري از ابزار پرسش نامه، به قضاوت خبرگان سپرده شده است. داده هاي به دست آمده، با استفاده از آزمون هاي آماري و به کمک نرم افزار SPSS، مورد تحليل قرار گرفته و در نهايت، اهم شاخصه هاي موثر در خصوص امر باززنده سازي حمام هاي سنتي ارايه گرديده است. شايان ذکر مي باشد به منظور افزايش عينيت دستاوردهاي پژوهش، کليه فرآيندها و مراحل با عنايت و توجه به حمام تاريخي محتشم کاشان انجام شده است.