بررسي مقايسه اي آستانه هاي هيدروليک جريان فرسايش خندقي در کاربري هاي مختلف اراضي (مطالعه موردي: منطقه قصرشيرين، استان کرمانشاه)

پيامدهاي فرسايش خندقي در اراضي مارني به دليل استفاده نامناسب از اراضي از جمله آبياري و شخم غيراصولي، چراي دام و تخريب پوشش گياهي قابل توجه است. هدف از اين پژوهش مقايسه آستانه هاي هيدروليک جريان در سه کاربري کشاورزي، مرتع متوسط و مرتع فقير بود که در اراضي مارني منطقه قصرشيرين در استان کرمانشاه به عمل آمد. به اين منظور، با استقرار نه پلات صحرايي (فلوم) در کاربري ها، ويژگي هاي هيدروليک جريان موثر بر آستانه هاي فرسايش خندقي شامل دبي، سرعت جريان، اعداد فرود و رينولدز، ضريب دارسي، تنش برشي، پوشش گياهي و ابعاد بالاکند مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد که آستانه حداقل دبي براي ايجاد بالاکند در کاربري هاي کشاورزي، مرتع متوسط و مرتع فقير به ترتيب 1.53، 12.0 و 4.49 ليتر در ثانيه بود که در کاربري مرتع متوسط به دليل داشتن پوشش گياهي متراکم تر بيشتر بود. عدد فرود در کاربري ها با هم اختلاف معني دار نداشتد، اما عدد رينولدز به ترتيب کاربري هاي کشاورزي، مرتع متوسط و فقير 3113، 26092 و 9525 به دست آمد که در کاربري مرتع متوسط بيشتر بود. متوسط تنش برشي در آستانه فرسايش خندقي براي کاربري هاي کشاورزي، مرتع متوسط و مرتع فقير به ترتيب 12.12، 14.01 و 9.28 نيوتن بر متر مربع بود که در هر سه کاربري با هم تفاوت معني داري داشتند. بنا بر نتايج اين تحقيق، نوع کاربري اراضي نقش تعيين کننده اي از طريق تغيير پوشش گياهي در آستانه هيدروليک جريان دارد و به همين دليل کاربري مرتع متوسط با پوشش گياهي نسبتا متراکم نقش کليدي در افزايش آستانه هاي فرسايش خندقي داشتند.