کاربرد روش آنتروپي حداکثر در مدل سازي پيش بيني پراکنش رويشگاه هاي گياهي (مطالعه موردي: مراتع بخش خلجستان استان قم)

پيري صحراگرد حسين; زارع چاهوكي محمدعلي; آذرنيوند حسين

مشخصات مقاله

عنوان نشریه:

مرتع و آبخيزداري (منابع طبيعي ايران) : زمستان 1395 , دوره 69 , شماره 4 ; از صفحه 819 تا صفحه 834 .

عنوان مقاله:

کاربرد روش آنتروپي حداکثر در مدل سازي پيش بيني پراکنش رويشگاه هاي گياهي (مطالعه موردي: مراتع بخش خلجستان استان قم)

نویسندگان:

پيري صحراگرد حسين, زارع چاهوكي محمدعلي*, آذرنيوند حسين

آدرس:

* دانشکده منابع طبيعي، دانشگاه تهران، کرج، ايران

چکیده:

پژوهش حاضر با هدف شناسايي مهمترين متغيرهاي تاثيرگذار در پراکنش رويشگاه هاي مورد مطالعه و تهيه نقشه پيش بيني رويشگاه ها با استفاده از روش آنتروپي حداکثر انجام شد. بدين منظور، بعد از تعيين واحدهاي همگن نمونه برداري با استفاده از نقشه رقومي ارتفاع و نقشه زمين شناسي با مقياس 1:25000، نمونه برداري از پوشش گياهي به روش تصادفي - سيستماتيک انجام شد. سطح قطعات نمونه با توجه به نوع گونه هاي موجود به روش سطح حداقل بين 2 تا 25 متر مربع و تعداد آنها با توجه به تغييرات پوشش گياهي و خصوصيات مورد نظر براي اندازه گيري، با استفاده از روش آماري 60 پلات تعيين شد. براي نمونه برداري از خاک نيز در هر رويشگاه هشت پروفيل حفر و از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتي متري نمونه گرفته شد و خصوصيات مورد نظر در آزمايشگاه مورد اندازه گيري قرار گرفت. براي انجام مدل سازي به روش آنتروپي حداکثر، لايه هاي مربوط به متغيرهاي محيطي با بهره گيري از روش زمين آمار و سيستم اطلاعات جغرافيايي تهيه شد و مدلسازي پراکنش رويشگاه ها با استفاده از نرم افزار MaxEnt انجام شد. بعد از اجراي مدل، به منظور ارزيابي دقت طبقه بندي مدل ها و ميزان تطابق نقشه هاي واقعي و پيش بيني ضريب کاپا و آماره سطح زير منحني اندازه گيري شد. بر اساس نتايج، دقت طبقه بندي مدل ها در سطح قابل قبول قرار مي گيرد و متغيرهاي ارتفاع از سطح دريا، جهت، شيب، آهک، سنگريزه عمق اول و دوم خاک و سيلت عمق اول و دوم بيشترين تاثير را در پراکنش رويشگاه هاي مورد مطالعه دارند. ميزان تطابق بين نقشه هاي نقشه هاي پيش بيني و واقعي براي رويشگاه Artemisia aucheri –Astragalus glaucacanthus، در سطح عالي (کاپاي 0.91) و براي رويشگاه هاي Amygdalus scoparia، Scariola orientalis- Stipa barbata و Pteropyrum olivieri- Stipa barbata در سطح خيلي خوب قرار مي گيرد (به ترتيب کاپاي 0.8، 0.83 و 0.79). اين نتايج نشان مي دهد که روش آنتروپي حداکثر يک روش زايا و توليدي است و مدل هاي حاصل از آن مي تواند به آساني توسط متخصصين مورد تفسير قرار گيرد که اين ويژگي از نظر کاربردي بسيار حائز اهميت است.