نقدي بر احاديث و قصص مثنوي (تاثير فرهنگ و ادب ايران قبل از اسلام در مثنوي)

از آفت هاي بزرگ در شرح و تحليل متون ادب فارسي، به ويژه مثنوي، جلال لدين بلخي، استناد بسيار به امثال و اشعار عربي و بي توجهي به فرهنگ و ادب باستاني ايرانيان است. کافي است نگاهي به فهرست اشعار و امثال عربي مربوط به شرح هاي مثنوي بيندازيم تا حضور سنگين آن ها را دريابيم. در اين ميان چيزي که مورد غفلت قرار گرفته، انديشه و فرهنگ ايران باستان است که بدبختانه جايگاه مناسبي در شرح متون ادب فارسي ندارد. با آنکه بخش عمده آثار پهلوي و ايراني از دست رفته ولي در متون ادب عربي، درباره ايرانيان و فرهنگ باستاني اين مرز و بوم آنقدر مطلب به شکل پراکنده ولي متنوع و غني وجود دارد که مي تواند جاي خالي متون پهلوي از ميان رفته را پر کند و مي توان ادعا کرد که مهمترين منبع فرهنگ ايران باستان منابع عربي است.
در اين مقاله نشان مي دهيم که نه تنها سرچشمه بسياري از مضامين حکمي مثنوي عربي نيست بلکه بسياري از اين مضامين ايراني است و اين ادب عربي است که وامدار زبان و ادب ايران باستان است و لازم است اديبان و صاحب نظران ما به اين رويکرد توجه لازم مبذول نمايند. سبب انجام اين پژوهش، تاثير فراوان دو کتاب احاديث مثنوي و مآخذ قصص و تمثيلات مثنوي در پژوهش هاي مربوط به مثنوي است.