دانشمندان مسلمان در شماري از علوم، براي تسهيل در امر آموزش و به خاطر سپردن مطالب، از قدرت نظم و موسيقي کلام بهره گرفته اند و قواعد و اساس آن علوم را به نظم کشيده اند. اين دسته آثار به «منظومه هاي تعليمي» موسوم اند. بيشترين نمونه اين گونه منظومه ها در صرف و نحو عربي بوده است. در ميان ايرانيان هم منظومه سرايي در شماري از علوم، به ويژه در نحو و صرف عربي، رواج گسترده اي داشته است. نوشته پيش رو به معرفي برخي از منظومه هاي نحوي ايرانيان مي پردازد. آنان گاه کتب پيشينيان، از جمله عوامل جرجاني، مفصل زمخشري وکافيه ابن الحاجب و... را جهت سهولت يادگيري به نظم عربي کشيده اند، گاه همين آثار را به نظم فارسي ترجمه کرده اند، و گاه خود کتاب نحوي مستقلي به صورت منظومه عربي يا فارسي سروده اند.