بررسي آثار اقتصادي و اجتماعي بهره برداري بي رويه از منابع آب در دشت رفسنجان-انار در استان کرمان

بهره برداري بي رويه از آب هاي زيرزميني، به ويژه در مناطق خشک و نيمه خشک، آثار منفي زيست محيطي به دنبال داشته است. اولين گام در جهت برنامه ريزي و مديريت براي افزايش استفاده از منابع آب و خاک درک ميزان بهره وري از اين منابع در توليدات کشاورزي است. در مطالعه حاضر اثر منفي ناشي از بهره برداري بي رويه بر توليد محصول پسته، وضعيت بهره وري استفاده از آب و در نهايت تصميم به مهاجرت و اميد به آينده کشاورزان در سال 1391 در دشت رفسنجان بررسي شد. به اين منظور، با استفاده از روش پيمايشي و با تکميل 110 پرسش نامه (روش نمونه گيري خوشه اي)، اطلاعات مورد نياز به دست آمد. سپس براي تجزيه و تحليل داده ها از روش رگرسيون و آناليز واريانس استفاده شد. توليد نهايي يک متر مکعب آب، 0.04 کيلوگرم پسته خشک تخمين زده شد. اين ميزان عملکرد توليد آب نسبت به 15 سال گذشته به ميزان 33 درصد کاهش يافته است. همچنين مشخص شد که کاهش بهره وري منابع آب و نا اميدي به آينده منابع آب تاثيرات منفي متقابلي بر يکديگر داشته اند. اين مساله بر تصميم به مهاجرت کشاورزان تاثيرگذار بوده است. به منظور کاهش آثار منفي ناشي از برداشت بي رويه از آب هاي زيرزميني پيشنهاد شد در ارزيابي هاي اقتصادي طرح هاي آب بر، به هزينه ها و منافع اجتماعي توجه شود. در نهايت، پيشنهاد شد جهت جلوگيري از آثار منفي نا اميدي از آينده، اطلاع رساني در خصوص منابع آب همراه با ارائه راهکارها و ايجاد اميد به آينده باشد تا ضمن جلوگيري از کاهش بهره وري آب از تخريب بيشتر منابع جلوگيري شود.