ارزيابي و تحليل حساسيت عوامل موثر بر تقاضاي واردات محصولات کشاورزي ايران با رويکرد شبکه عصبي مصنوعي

با وجود تاکيد بسيار زياد بر بخش کشاورزي و امنيت غذايي در اسناد بالادستي و برنامه هاي توسعه، واردات محصولات کشاورزي و مواد غذايي تحت تاثير عوامل مختلف، در سه دهه گذشته روند افزايشي داشته به گونه اي که از نزديک به 5 ميليون تن در سال 1360 به فراتر از 21 ميليون تن در سال 1391 افزايش يافته است. بر اين اساس، هدف مطالعه حاضر شناسايي و بررسي عوامل موثر بر تقاضاي واردات محصولات کشاورزي ايران در دوره زماني 1370-91 با استفاده از تلفيق روش تجزيه و تحليل اکتشافي اطلاعات (EDA) با الگوي تحليل حساسيت مدل شبکه عصبي مصنوعي است. به اين منظور، از اطلاعات مربوط به 11 قلم گروه کالاي منتخب بخش کشاورزي شامل گندم، جو، برنج، ذرت، کنجاله سويا، روغن (سوياوآفتابگردان)، شکر، تخم مرغ، شير، گوشت مرغ و گوشت قرمزاستفاده شد. نتايج الگوسازي فوق نشان داد که طي دوره مورد بررسي به ترتيب متغيرهاي توليد ناخالص داخلي بدون نفت (29.5 درصد)، درآمدهاي نفتي (27.7 درصد)، نرخ تعرفه (16.5 درصد) و ميزان توليد داخلي محصولات کشاورزي (14.6 درصد) بيشترين اثر را بر تقاضاي واردات و دو متغير قيمت نسبي واردات محصولات کشاورزي (6.6 درصد) و ميزان واردات محصولات کشاورزي با يک وقفه (5.1 درصد) کمترين اثر را بر تقاضاي واردات محصولات کشاورزي داشته اند.