استخراج و شناسايي عصاره اندام هاي مختلف گياه گزنه دو پايه Urtica dioica L و بررسي اثرات ضد باكتريايي و ضدقارچي آن

سابقه و هدف: گياهان دارويي به دليل نداشتن عوارض داروهاي شيميايي، امروزه در جهان مورد توجه است. گياه گزنه دو پايه Urtica dioica L داراي خاصيت درماني در معالجه بيماري هاي مزمن مي باشد. اين مطالعه به منظور تعيين خاصيت درماني در شرايط برون تني انجام شد.
مواد و روش ها: پس از جمع آوري قسمت هاي مختلف گياه گزنه به روش ماسيراسيون و پركولاسيون، عصاره ها تهيه شد. اثرات ضد باكتريايي اين گياه با استفاده از روش ديسك ديفيوژن (كربي- بائر) انجام و مقايسه گرديد. تعيين MIC و MBC با استفاده از روش رقت لوله اي (ماكرودايلوشن) با باكتري هاي (PTCC 1294) Listeria Monocytogenes وStaphylococcus aureus (ATCC 25923)  و Proteus vulgaris (Atcc 13315) وKellebsiella pneumoniae (PTCC 1053)  و مخمر Candida albicans (ATCC 10231) مورد بررسي قرار گرفت. شناسايي اجزاي اصلي موجود در عصاره اندام هاي مختلف گياه به وسيله دستگاه گاز كروماتوگراف (GC) انجام شد. تركيب هاي شناسايي شده در اسانس شامل 20 نوع بوده كه مهم ترين آن ها شامل 5 تركيب (25.21 درصد) Neophytadiene و (8.15 درصد)Phtaleic acid  و (7.37 درصد) phtaleate Dibutyl و (6.32 درصد) Bis (2-ethyl hexyl) maleate و (7.62 درصد) 1, 2 - benzenedi carboxylic acid مي باشد كه مقدار اين تركيبات در برگ نسبت به ساير اندام ها داراي بيش ترين مقدار بوده است.
يافته ها: عصاره هاي آبي بخش هاي مختلف گياه نسبت به عصاره هاي الكلي داراي بيش ترين اثر ضد باكتريايي بوده است. با توجه به اين كه عصاره آبي اندام هاي برگ و ريشه در رقت 0.5mg/ml بهترين اثر آنتي باكتريايي را داشته اند. عصاره آبي برگ گزنه در رقت هاي مختلف اثر ضد قارچي مناسب تري بر روي قارچ Candida albicans از خود نشان داد.
استنتاج: با توجه به آزمايشات انجام شده، گياه گزنه دو پايه Urtica dioica داراي خواص ضد باكتريايي و ضد قارچي مي باشد و از اين حيث مي تواند عليه طيف وسيعي از ميكروارگانيسم ها اثر داشته باشد.