تلفات نيترات در اراضي شاليزاري زهکشي شده دوکشتي برنج و کلزا

با نصب زهکشي زيرزميني در اراضي شاليزاري، امکان کشت زمستانه و مديريت آب در فصل کشت برنج فراهم مي شود. با توجه به شرايط متفاوت کشت و عمليات کشاورزي، اتخاذ تدابير مناسب براي کاهش هدر رفت عناصر غذايي از اراضي شاليزاري داراي زهکشي زيرزميني، ضمن افزايش بهره وري مصرف اين مواد، منجر به کاهش آلودگي منابع آب پذيرنده نيز خواهد شد. براي بررسي اثرات زهکشي زيرزميني بر غلظت نيترات خروجي و نيترات موجود در لايه هاي مختلف، تحقيقي از خرداد 1394 تا ارديبهشت 1395 (طي يک فصل کشت برنج و يک فصل کشت کلزا) در اراضي شاليزاري دانشگاه علوم کشاورزي و منابع طبيعي ساري انجام شد. تيمارهاي مختلف زهکشي زيرزميني، سه نوع سيستم زهکشي زيرزميني معمولي شامل سيستم زهکشي با فاصله 30 متر و عمق نصب 0.9 متر، سيستم زهکشي با فاصله 30 متر و عمق نصب 0.65 متر، سيستم زهکشي با فاصله 15 متر و عمق نصب 0.65 متر؛ و يک سيستم زهکشي دو عمقي (سيستم زهکشي با فاصله 15 و اعماق نصب 0.65 و 0.9 متر به صورت يک در ميان) بودند. از زه آب زهکش هاي اين تيمارها و همچنين از آب پيزومترها در اعماق 0.4، 0.9، 2 و 5 متر براي تعيين ميزان نيترات، نمونه هايي تهيه شد. نتايج نشان داد که غلظت و ميزان کل نيترات خروجي در فصل کشت برنج به ترتيب 33% تا 80% و 91% تا 99% کمتر از فصل کشت کلزا بود. همچنين، غلظت نيترات زه-آب زهکش هاي با عمق 0.9 متر بيشتر از مقدار آن در زه آب زهکش هاي با عمق 0.65 متر بود. از طرف ديگر، نيترات موجود در آب براي تمامي تيمارها، در لايه هاي بالايي خاک، بين 1 تا 18.3 ميلي گرم بر ليتر بيشتر از نيترات در لايه هاي پايين تر بود. به طور کلي در هر دو فصل کشت برنج و کلزا، تيمار زهکشي با فاصله بيشتر و عمق کم، نيترات کمتري را آبشويي کرده اند.