ارزيابي توسعه کشاورزي پايدار در ايران با استفاده از روش مزيت نسبي

پايداري کشاورزي علاوه بر در نظر گرفتن منابع و نظام هاي کشاورزي، مسائل زيست محيطي، اقتصادي-اجتماعي و وضعيت جوامع روستايي را نيز در بر مي گيرد. پايداري يک مفهوم کيفي است و نمي توان آن را به طور مستقيم اندازه گيري کرد، بنابراين بايد شاخص هايي مناسب انتخاب شوند که بتوانند مقدار و دوام پايداري يک نظام کشاورزي را تعيين کنند. در اين مطالعه، به منظور ارزيابي پايداري کشاورزي در استان هاي مختلف کشور، از روش مزيت نسبي استفاده شد. به اين منظور 5 شاخص که هر شاخص، خود از چندين سنجه تشکيل شده بود، براي هر استان در نظر گرفته شدند. اين شاخص ها عبارت اند از: منابع کشاورزي، پيشرفت کشاورزي، محيط زيست، وضعيت جوامع روستايي و آموزش. در مجموع، 60 سنجه براي ارزيابي پايداري کشاورزي مدنظر قرار گرفتند. استان هاي مختلف کشور در هر سنجه رتبه بندي شدند و در نهايت براي هر شاخص ميزان پايداري محاسبه و پايداري کلي کشاورزي براي هر استان برآورد شد. داده ها و اطلاعات مورد نياز براي محاسبه سنجه هاي مورد بررسي از منابع و سازمان هاي اطلاعاتي مختلف گردآوري شد. نتايج تحقيق نشان داد که استان فارس از لحاظ شاخص هاي پيشرفت کشاورزي و محيط زيست، استان خراسان رضوي از لحاظ شاخص هاي منابع کشاورزي و آموزش و استان مازندران از نظر شاخص وضعيت جوامع روستايي رتبه اول را در بين استان هاي کشور دارند و از نظر تمام شاخص هاي مورد ارزيابي، استان قم کمترين رتبه را در سطح کشور دارد.استان هاي فارس و خراسان رضوي نيز داراي بيشترين پايداري کشاورزي و استان قم داراي کمترين پايداري کشاورزي بر اساس مجموع 5 شاخص در بين استان هاي کشورند. بعد از استان قم هم استان هاي کهگيلويه و بوير احمد، بوشهر، ايلام و سمنان کمترين پايداري کشاورزي را دارند. به طور کلي، ميزان پايداري کشاورزي براي استان هاي مختلف کشور تعيين و نقاط ضعف و قوت هر استان در پايداري کشاورزي مشخص گرديد.