زمينه و هدف: گياه مريم گلي با داشتن خاصيت آنتي اکسيداني قادر است راديكال هاي آزاد اكسيژني را كه در طي قطع و برقراري مجدد جريان خون به وجود مي آيد، پاك سازي نمايد. اين تحقيق با هدف بررسي اثر عصاره گياه مريم گلي لاله زاري بر تعداد سلول هاي لايه هاي مختلف قشر مخچه ناشي از قطع و برقراري مجدد جريان خون انجام گرفت.
روش بررسي: در اين مطالعه تجربي تعداد 35 موش صحرايي نر بالغ به طور تصادفي به 7 گروه 5 تايي شامل: گروه 1 (كنترل منفي)، نمونه گيري بدون ايجاد ايسكمي، گروه 2 (كنترل مثبت)، ايجاد ايسكمي در مخچه با تجويز سالين نرمال. گروه 3 (شم)، دستكاري بدون ايجاد ايسكمي با تجويز سالين نرمال، گروه 4، تجويز عصاره آبي الکلي مريم گلي 3.2 ميلي گرم بر کيلوگرم، دو ساعت بعد از ايجاد ايسكمي. گروه 5، تجويز داروي سيليمارين 50 ميلي گرم بر کيلوگرم، دو ساعت بعد از ايجاد ايسكمي، گروه 6، تجويز عصاره آبي الكلي مريم گلي 3.2 ميلي گرم بر کيلوگرم 72، 48، 24 و 0 ساعت قبل از ايجاد ايسكمي و گروه 7، تجويز داروي سيليمارين 50 ميلي گرم بر کيلوگرم 72، 48، 24 و 0 ساعت قبل از ايجاد ايسكمي تقسيم شدند. 24 ساعت بعد از قطع و برقراري مجدد جريان خون، نمونه گيري از مخچه ها صورت گرفت. سپس برش هاي بافتي از هر نمونه تهيه و با رنگ آميزي متداول هماتوكسيلين- ائوزين رنگ شدند و شمارش سلول ها در قشر مخچه انجام گرفت. داده ها با آزمون واريانس يک طرفه و تست تشخيصي توکي تجزيه و تحليل شدند.
يافته ها: کاهش معني دار تعداد سلول هاي عصبي در لايه گرانولار در گروه ايسكمي بدون درمان و هم چنين در گروه هايي كه تجويز عصاره ي مريم گلي و داروي سيليمارين، دو ساعت بعد از ايسكمي انجام گرفت، ديده شد (P<0.05). در حالي كه در تعداد سلول هاي اين لايه در گروه هايي كه تجويز عصاره ي مريم گلي و داروي سيليمارين قبل از ايجاد ايسكمي انجام گرفته بود، كاهش آشكاري مشاهده نگرديد. تعداد سلول هاي لايه هاي ديگر اختلاف معني داري نسبت به گروه كنترل نشان ندادند (P<0.05).
نتيجه گيري: اين مطالعه نشان داد که با ايجاد ايسكمي در مخچه، تعداد سلولهاي عصبي لايه گرانولار قشر مخچه كاهش مي يابد. بنابراين پيش درماني با عصاره ي گياه مريم گلي لاله زاري با اثري مشابه داروي سيليمارين در بهبود عوارض ناشي از ايسکمي در مخچه موثر است.