بررسي اجزاي شيميايي و سميت دو اسانس گياهي عليه حشرات کامل Tribolium castaneum و Callosobruchus maculatus

اسانس هاي گياهي به عنوان ترکيبات کم خطر براي پستانداران و حشرات غيرهدف، عليه انواع مختلفي از آفات استفاده شده اند. در تحقيق حاضر سميت تماسي و تدخيني اسانس هاي افسنطين (.Artemisia absinthium L) و مريم گلي (.Salvia pratensis L) روي حشرات کامل شپشه قرمز آرد ((Tribolium castaneum Herbst (Tenebrionidae) و سوسک چهارنقطه اي حبوبات ((Callosobruchus maculatus (F.) (Bruchidae) بررسي شد. ايزوستيل فتالات (39.39%) و آلفا- مونوپالمتين (16.71%) در اسانس افسنطين دودکان (30.42%) و تري دکان (12.10%) در اسانس مريم گلي به عنوان ترکيبات اصلي توسط دستگاه گاز کروماتوگرافي طيف سنج جرمي شناسايي شدند. نتايج نشان دادند که اسانس ها داراي سميت تماسي و تدخيني مناسبي بودند. اسانس افسنطين با غلظت کشنده 50 درصد (10.033-7.093) 8.518 ميکروليتر بر ليتر نسبت به اسانس مريم گلي با غلظت کشنده 50 درصد (11.121-13.904) 12.539 ميکروليتر بر ليتر به طور معني داري سميت تدخيني بيشتري روي شپشه قرمز آرد پس از 72 ساعت نشان داد. در مورد سوسک چهارنقطه اي حبوبات اين اختلاف به دليل همپوشاني حدود اطمينان مربوطه معني دار نبود. در سميت تماسي اسانس افسنطين، شپشه قرمز آرد با غلظت کشنده 50 درصد (0.196–0.117) 0.150 ميکروليتر بر سانتي مترمربع از سوسک چهارنقطه اي حبوبات با غلظت کشنده 50 درصد (0.356–0.230) 0.281 ميکروليتر بر سانتي مترمربع حساس تر بود. بين ميزان مرگ و مير با غلظت اسانس و زمان در معرض قرار گيري حشرات در سميت تدخيني ارتباط مستقيمي مشاهده گرديد. با توجه به سميت بالاي اسانس هاي افسنطين و مريم گلي روي شپشه قرمز آرد و سوسک چهارنقطه اي حبوبات، مي توان نتيجه گرفت که امکان استفاده از اين اسانس ها براي مديريت اين آفات وجود دارد.